Читать «БАГАМ НОЧЫ РОЎНЫЯ» онлайн - страница 173
Сергей Песецкий
Пасьля таго, як выпілі, Клядзінскі пачаў напяваць сваю даўнюю песьню, перарабляючы яе на актуальную тэму:
На стол упала багоўка.
— О, — сказаў Пал янеў. — Болід да нас завітаў. Адкуль тут цяпер багоўка?
Антон хацеў скінуць яе на падлогу, але Харэўскі нахіліўся цераз стол і асьцярожна ўзяў багоўку.
— Небарака. Хоча пратрываць да вясны. Тужыць за сонцам.
Ён паклаў багоўку на сарваны лісток пэляргоніі, побач з шклянкай Боліда.
— Так табе будзе найбясьпечней. А ў нас шосты таварыш.
Сябры працягвалі піць. Ранкам Клядзінскаму і Раману давялося ехаць на станцыю і хутчэй вяртацца ў Берасьце.
Чакалі прыезду фурманкі. На дварэ пачало віднець. Ранак уціскаўся праз шыбы ў пакой. А сябры ўсё апаражнялі бутэлькі. Яны былі зусім п’яныя. Клядзінскі штосьці сьпяваў безь ніякага сэнсу. Паланеў і Антон размаўлялі пра якісьці артыкул з савецкай газэты. Увесь час гучаў выраз: паэзія працы.
— «Паэзія працы» — гэта добрая крутня для людзей, а для коней, га? — улез у іх размову Раман.
Харэўскі прымружанымі вачыма глядзеў на сваю руку, што ляжала на стале. Ён па чарзе варушыў пальцамі, нібы правяраючы, ці слухаюцца яны яго.
Стол быў застаўлены пустымі бутэлькамі і шклянкамі. Толькі шклянка Боліда была поўная, а ля яе, на лістку пэляргоніі, застыгла — як кропля крыві — багоўка.
* * *
Калі сябры пілі ў кватэры Паланева, узводнага Кронэра перавезьлі пад узмоцненай аховай у ГПУ ў Менску.
ДЗЁНЬНІК РАМАНА ЗАБАВЫ
Па дарозе да Берасьця мы затрымаліся ў Баранавічах. Клядзінскі, натуральна, пачаў піць з Палкоўнікам і перамываць косткі бальшавікам:
— Рэвалюцыя — гэта, разумееш, танец на распаленай пліце. Чым даўжэй паліць, тым хутчэй трэба пераступаць з нагі на нагу. Вось яны і скачуць усё хутчэй і ня ведаюць, што рабіць. І ніхто не здагадаецца, што трэба пад плітой агонь згасіць. Размаўляў я з адным камуністам у Саветах. Я сказаў, што прыкра мне, што насельніцтва так галее. А ён на гэта:
— Гэта нічога. Каб сабака любіў гаспадара, трэба, каб ён быў галодны. Сыты пра гаспадара ня думае — гуляць яму хочацца.
Я сказаў, што праз гэта людзі гінуць. А ён і на гэта мае адказ:
— Навука ўстанавіла, што чым большая галеча, тым больш людзі размнажаюцца. Багатыя дзяржавы выміраюць, а ў бедных дзяржавах прырост насельніцтва вялізны.
Тады я кажу:
— Генафонд пагаршаецца, дзеці нараджаюцца хворыя, кволыя.
— Нам, — кажа, — атлетаў ня трэба. На курок вінтоўкі і здыхлік націсьне.
Забыўся напісаць, што старэйшыя Алеўскія, Гелена і Соф’я, выйшлі замуж. Нават займелі дзяцей — дачушак. Прырост насельніцтва і ў нас забясьпечаны. Мальтус, відаць, ужо не варочаецца ў магіле, а проста круціцца, як прапэлер.
Клядзінскі і Палкоўнік напіліся ў дыміну. Мне ледзьве ўдалося іх разьняць. Клядзінскі абавязкова хацеў застацца, але я рашуча запратэставаў і завёз яго на фурманцы на вакзал.
Какаіну я не ўжываю ўжо З тыдні. Галюцынацыі зьніклі. Дзіўна, што яны так мяне перасьледавалі. Можа, у мяне занадта чулая нэрвовая сыстэма ці забагатая ўява, але бессань працягваецца надалей. У Саветах пакутую, бо часам некалькі дзён запар нельга ці няма дзе спаць. А тут, маючы магчымасьць выспацца ўволю, губляю сон. Трохі дапамагае алькаголь, таму амаль штовечар выпіваю. Тонька і Палкоўнік паставіліся б да гэтага зь вялікай ухвалай. Але мне гэта не падабаецца. Пасьля какаіну гарэлка здаецца вульгарнай. Яна не абуджае, а затуманьвае розум; не дадае энэргіі, а забірае яе.
