Читать «Белорусы: нация Пограничья» онлайн - страница 176

126

Там жа.

127

Цит. по: Hryckiewicz, W. О przynależności narodowej wychodców z terenów byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego // Lithuania. 1998. № 4 (29). S. 51.

128

Цит. по: Radzik R. Między zbiorowością etniczną a wspólnotą narodową. Białorusini na tle przemian narodowych w Europie Środkowo-Wshodniej XIX stuliecia. Lublin, 2000. S. 216. (Żyjąc wśród ludu mówiącego białoruskim narzeczem, wcielony w jego sposób myślenia, marząc o doli tego szczepu bratniego, w niemowlęctwie i ciemnocie odrętwiałego, postanowiłem, dla zachęty go do oświaty, w duchu jego zwyczajów, podań i zdolności umysłowych, pisać we własnym jego narzeczu.)

129

Янушкевіч Я. Беларускі дудар. Праблема славянскіх традыцый i ўплываў у творчасці В. Дуніна-Марцінкевіча. Мінск, 1991. С. 122.

130

Цит. по: Кісялёў В.Г. Пачынальнікі... С. 136.

131

132

Цит. по: Кісялёў В.Г. Пачынальнікі... С. 294.

133

Там жа. С. 507.

134

Каліноўскі Кастусь. За нашую вольнасць. Творы, дакументы / уклад. Г. Кісялёў. Мінск, 1994. С. 40 (каб знаў свет Божы.як мужыкі Беларусь! глядзяць на маскалёў i паўстанне польскае).

135

Там жа (там, дзе жылі палякі, літоўцы i беларусы, заводзяць маскоўскія школы, а ў гэтых школах вучаць па-маскоўску, дзе ніколі не пачуеш i слова па-польску, па-літоўску да i па-беларуску, як народ таго хоча).

136

Каліноўскі Кастусь. За нашую вольнасць. Творы, дакументы. С. 75.

137

Там жа. С. 242 (...чы ж мы дзецюкі, сідзець будзем? мы, што жывем на зямлі Польскай, што ямо хлеб Польскі, мы, Палякі з векаў вечных).

138

Radzik R. Między zbiorowością etniczną a wspólnotą narodową ... S. 232.

139

Каліноўскі К. За нашую вольнасць... С. 145.

140

Масолов А.Н. Виленские очерки 1863-1865 гг. Муравьевское время // Русская старина. 1883. Т. 40. С. 585.

141

Беларуская літаратура XIX ст. Хрэстаматыя. Вучэбны дапаможнік для студэнтаў філалагічных спецыяльнасцей / Склад. А.А. Лойка i В.П. Рагойша. 2-е выданне.Мінск, 1988. С. 312.

142

Pan Tadeusz, poemat. Pierałażyu z polskaho na bielaruski jazyk A. Jelski. Lwów, 1893.

143

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 3.1996. С. 216.

144

Pawlikowski Michał К. Mińszczyzna // Pamiętnik Wileński. Londyn, 1972. S. 293. (Polacy mińscy, świadomi tradycji RP Obojga Narodów, nazywali siebie przed pierwszą wojną światową Litwinami w odróżnieniu do mieszkańców Królewstwa Polskiego, czyli koroniaży.)

145

Jbid. S. 294 (...mówiła osobliwym językiem polskim, takim językiem, jakim mówiono za czasów młodości Mickiewicza. Strzegła swej polskiści i była bardzo patriotyczna).

146

Jbid. S. 299.

147

Jbid. S. 301. (Dwór "obywatelski" był z reguły przychylny białorusczyźnie. Z chłopem rozmawiało się po białorusku. Poprawne i płynne mówienie po białorusku było jak by swoistym stylem. Zachęta i pielęgnowanie języka, folkloru i obyczaju białoruskiego było uważane za jedyny skuteczny, no i legalny sposób walki z rusifikacją. Wyśmiewano i tępiono zarówno rusycyzmy jak polonizmy. Dwory, które pod wpływem zaniesionej z zachodu zarazy endeckiej próbowały polonizować białorusinów, były bardzo nieliczne).