Читать «Белорусы: нация Пограничья» онлайн - страница 174

Полное собрание законов Российской империи. Собрание II (далее: ПСЗII). Т. 6. Ч. 2. №4869. Т. 6. №5476.

86

Sikorska-Kulesza J. Weryfikacje szlachectwa jako instrument stanowej degradacji drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w latach 1831-1868 // Przegląd Wschodni. Т. II. 1992/93. Z. 3(7). S. 570.

87

ПСЗ II. T. 10. № 8463.

88

НИАБ в Гродно. Ф. 1. On. 14. Ед. xp. 978. Л. 136-148.

89

ПСЗ II. Т. 27. №26301.

90

ПСЗII. Т. 27. № 26190, 26340, 26360, 26766.

91

[91] ПСЗ II. Т. 12. № 10452

92

ПСЗ И. Т. 12. №9894.

93

НИАБ в Гродно. Ф. 1. On. 11. Ед. хр. 1530. Л. 2.

94

Zasztowt L. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich... S. 260.

95

ПСЗ И. Т. 30. № 31215.

96

Русско-польские отношения. Вильно, 1897. С. 144.

97

ПСЗ И. Т. 38.4.1. №39825.

98

Sikorska-Kulesza J. Weryfikacje szlachectwa... S. 571.

99

НИАБ в Минске. Ф. 242. On. 1. Ед. хр. 185. Л. 13.

100

НИАБ в Гродно. Ф. 1. Оп. 22. Ед. хр. 1551. Л. 42.

101

Самбук С.М. Политика царизма... С. 15.

102

НИАБ в Гродно. Ф. 1. Оп. 9. Ед. хр. 1355. Л. 31.

103

ПСЗ И. Т. 39. № 40692; Т. 42. Дополнение. № 43321 а.

104

ПСЗ II. Т. 40. № 42759, 42760.

105

Самбук С.М. Политика царизма... С. 104.

106

Корелин А.П. Дворянство в пореформенной России: 1861-1904 гг. Состав, численность, корпоративная организация. М., 1979. С. 294-295.

107

Первая всеобщая перепись населения Российской империи. 1897 г. Вып IV. Тетр. 3; Вып. V. Тетр. 3; Вып. XI; Вып XXII; Вып. XXIII.

108

Bardach J. О świadomości narodowej polaków na Litwę i Białorusi w XIX-XX w. // Między Polską etniczną a historyczną. Warszawa, 1988. S. 232.

109

Маркс Максимилиан. Записки старика // Віцебскі сшытак. 1996. № 2. С. 97.

110

Beauvois D. Szkolnictwo na ziemiach litewsko-ruskich. 1803-1832. Т. II. Lublin, 1991. S. 267.

111

Zasztowt L. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich... S. 244.

112

Beauvois D. Szkolnictwo na ziemiach litewsko-ruskich... S. 345.

113

Jbid.S.348.

114

Jbid.S.348.

115

Антология педагогической мысли Белорусской ССР. М., 1986. С. 173-175.

116

Mickiewicz Adam. Literatura słowiańska. Kurs pierwszy. Półrocze 1. Dzieła. T. 8. 1952. S. 101. (Między temi dwoma obszarami rozciąga się ogromna kraina, która od czasów podbojów Lechów i Normandów zatraciła swoją właściwą nazwę. Mieści się ona między Bugiem i Niemnem a Dnieprem i Morzem Czarnym. Zamieszkują ją mnogie pliemiona noszące różne nazwy, bo nie uznają już imienia Słowian za swoje rodowe. Ten kraj rdzennie słowiański nie ma swojej nazwy, bo nie stanowi (odrębnego) państwa, ale nachyla się to do systemu lechickiego, to pod berło ruskie. Ziemie te zostały podbite przez Rurykowiczów i od tego podboju noszą nazwę ziem ruskich. Litwini zachowali im miano przypominające dawny podbój, a Polacy, położywszy na nich swe piętno, odróżniają w swym języku ziemie ruskie od państwa Rosji. (...) Ta wielka kraina była widownią walk między Polską a Rosią. Na tym obszarze ścierali się dwie religie, katolicka i prawosławna. Rzeczpospolita szlachecka Polaków i sistemat samowładztwa Rosji toczyły tutaj zawzięte boje.)