Читать «У сьвятле гістарычных фактаў» онлайн - страница 13

Найбольш праўдападобна, што гэтая пячатка, якая быццам бы «принадлежала старшему сыну Владимира Святославича - Изяславу, который жил в последней трети Х в. и княжил в Полоцке», проста была пячаткай Вялікага Ноўгараду. «Вялікім» ён пачаў звацца крыху пасьлей - ад ХІІ і асабліва ад ХІІІ стагодзьдзя, што й адлюстравалася на ягоных пячатках гэтага часу: «Печать Великого Новагорода» з рыцарам, зьверам ці з птушкаю на пярэднім баку пячатак. Крыху ранейшай пячаткай Ноўгараду магла быць пячатка з стылізаванымі контурамі царквы ці «царскіх варотаў» у саборы, пры гэтым яшчэ з надпісам на другім баку: ГРАД ці, калі дадаць зацертыя часам літары, - НОВОГРАД.

І Рагнеда вярнулася ў Полацак не таму, што быццам на просьбу баяраў («уже не убии ея детяти деля сего, но воздвигни отчину ея и даи еи с сыном своим») яна была высланая сюды самым Ўладзімірам. Ня можна ўявіць Уладзіміра нагэтулькі сантымэнтальным, каб з прычыны сьлёзаў «паланянкі» ці гэтага заступніцтва баяраў ён мог згадзіцца на адасабленьне ад Кіеўскай Русі Полацкага княства, раней «заваяванага» ім. Ўладзімір якраз і вызначаўся сваёй палітыкай узбуйненьня Кіеўскае Русі й наданьня апошняй нейкае дзяржаўна-палітычнае цэласьці. Калі ён, як гэта згадваецца ў летапісах, зьвярнуў Рагнедзе ейную «отчину», дык на гэта павінны былі быць нейкія паважныя прычыны.

Як бы там ні было раней, але даводзіцца сьцьвердзіць, што пасьля звароту Рагнеды ў Полацак Полацкае княства жыве сваім самастойным жыцьцём, бо, як згадваецца ў летапісах, «и оттоле мечь взимають Рогволожи внуци противу Ярославлим внуком». Тым больш яно было незалежным у часе княжаньня Брачыслава Ізяславіча (1003-1044), хоць Абэцэдарскі запэўнівае ў адваротным. Гэты князь у 1021 годзе здабыў Ноўгарад, у сувязі з чым сутыкнуўся зь кіеўскім князем Яраславам Уладзіміравічам, які сьпяшаўся з дапамогай Ноўгараду. У летапісах кіеўскага паходжаньня паведамляецца, што ў сутычцы на рацэ Судаміры Яраслаў перамог Брачыслава й вызваліў захопленых Брачыславам ноўгарадзцаў. Летапісы ноўгарадзкага паходжаньня дадаюць, што тады ж, відаць на полі бітвы, была зробленая згода, у выніку якой Яраслаў «даў» Брачыславу гарады Ўсьвят і Віцебск за прапанову «буди же со мною за один». І далей сьцьвярджаецца ў летапісах ноўгарадзкага паходжаньня: «И воеваша Брячислав с великим князем с Ярославом вся дни живота своего».