Читать «Партрэт шкла» онлайн - страница 85
Сяргей Кавалёў
Або:
Далей — у тым жа напрамку, прычым кідаецца ў вочы нейкая павярхоўнасць, непрадуманасць тэмы i канкрэтных эпізодаў, а то i проста звычайная пустая рыфмоўка, кранаюць не самі вершы, а статычна ўзятыя падзеі, з'явы (калецтва, смерць).
Але цэнтральны, магістральны напрамак «Поворотного круга» звязаны ўсё ж з матывам падарожжа па чыгунцы («Зал ожидания», «Магистраль», «Стоянка...», «Командировка» i т. д.). Аўтар выкарыстоўвае адпаведны стыль i лексічны пласт, але на тым ўсё i спыняецца, хоць паэт i лічыць, што
Вернемся зноў да нашых, можа, крыху штучных разважанняў пра агульныя i купэйныя вагоны (верш «Агульны вагон»). Мы ўпэўнена адрынулі «купэйныя» вершыкі, але чым больш чытаем А. Аўруціна, тым больш здаецца, што ў яго «агульных вагонах» мы пераможна ўрываемся ў агульную паэзію, у «агульшчыну». Уражанні i назіранні мала асэнсоўваюцца, у вершы трапляе сыры, неадпакутаваны матэрыял, a калі ўлічыць, што культура творчасці i паэтычнае майстэрства аўтара знаходзіцца таксама не на самым высокім узроўні, то якраз у дадзеным выпадку некалькі сеансаў уласна паэтычнага купэ не перашкодзіла б.
Але вось што цікава: агульны вагон, у якім мы знаходзімся на працягу чытання ўсёй кнігі, таксама нейкі дзіўны: ён — пусты.
Засталіся цесната i няўтульнасць, бясконцы гул i шум, а тых, хто гэтую цеснату i шум павінны ствараць,— няма. Няма людзей. Але гэта яшчэ не ўсё. Самае жахлівае i фантастычнае — вагон увогуле пусты, паэта ў ім таксама няма, яму проста хацелася б там быць, вось ён i выдаў жаданае за сапраўднае, а мы, чытачы, заведзеныя ў зман, успрымаем падарожжа не праз душу i сэрца паэта, а як відарыс на шкле вагонных акон. Калісьці Яўген Барычэўскі назваў такую паэзію лірыкай знадворкавых уражанняў.
Паўстае неабходнасць разабрацца ў самой асобе паэта, у дадзеным выпадку — у яго alter ego — другім «я», якое найбольш праяўляе сябе ў асабістай тэматыцы, у лірыцы кахання (у адносінах да «Поворотного круга» яе лепш назваць проста лірыкай пра жанчын).
Па-першае, уражвае нейкая бяздумнасць, падсвядомае жаданне паэта нічога не вырашаць, узмоцненае ў вершах словамі дзеля запаўнення радка i кепскім адчуваннем гэтага радка:
Далей, у тым жа вершы:
Гэта мы маем перад сабой, так сказаць, светлае, рамантычнае дзіцячае каханне. А вось герой падрастае, i каго толькі мы не бачым побач з ім: «прозрачную женщину с татарщиной в глазах» i «женщину лет сорока» «в гуле трамвайном» «страхом глаза полны», «женщина у стены», сябру якой лірычны герой гаворыць: «Да пошел ты...», не пазбаўленую нашага спачуваиня ўдаву i жанчыну, якая на развітанне кідае фразу: «Кто не любит — тот не человек!..» Асоба паэта ў гэтых вершах праяўляецца або неяк наўмысна пасіўна, або наадварот — бесшабашна адкрыта i плакатна, у адрозненне, напрыклад, ад верша «Девочка плачет, девочка плачет...» — хаця i кепска зробленага, але з цікавым вобразам, цікавай думкай. З усіх пералічаных вершаў (акрамя апошняга) цяжка зрабіць якія-небудзь высновы наконт прысутнасці паэтычнага светаўспрымання ў асобе паэта. Вось i атрымліваецца нешта накшталт:
