Читать «Разумная дзевачка (Маленькая аповесьць пра адно дзяцінства)» онлайн - страница 5

Толькі выпаў першы снег — Я на лыжы — і пабег. Пакуль бегаць навучыўся — Разоў сотню паваліўся.

— I ты малайчына, Ваня, — пахваліў настаўнік і таксама пагладзіў хлопчыка па галаве. — А ногі і ў цябе брудныя. Абавязкова памый перад сном, добра? Не забудзеш?

Іван Рыгоравіч абвёў позіркам два рады першакласнікаў і са здзіўленнем у голасе спытаў:

— А што ж гэта ў нас адны хлопчыкі расказваюць? А дзяўчынкі хіба не ведаюць?

— Я!..Я!..Я!.. — падалі голас адразу некалькі дзяўчынак.

— Ну, Аленка, ты ўжо даўно руку трымаеш, хадзі раскажы ты, а мы паслухаем.

Выйшла Аленка — у белым каптаніку і чырвона-чорнай, у прадольныя палосы, спаднічцы. На нагах — карычневыя сандалікі і ружовыя панчошкі да каленкаў. Як на свята, як тая паненачка-сяляначка. У школу бацькі адпраўлялі яе толькі так. Дома ўвесь гэты ўбор тут жа скідаўся.

— Я раскажу вершыка пра вераб'я, — крыху шапялявячы абвясціла Аленка.

Верабей. Чы-чы, чы-чы, верабей, Не клюй маіх канапель, Бо я табе, вераб'ю, Кіем ножку пераб'ю.

— Малайчына, Аленка, вельмі хораша расказала. Як і заўсёды, — пагладзіў і яе па галоўцы Іван Рыгоравіч. — Ты ў нас выдатніца. Хто яшчэ раскажа?

I тут здарылася нечаканае: мацней за ўсіх дзяўчынак закрычала «я!» Ніна.

— Я раскажу, я! Ужо я раскажу!

I, не чакаючы запрашэння, уподбег пайшла на сярэдзіну класа. Іван Рыгоравіч аж рукамі развёў: во якія неспадзяванкі выкідвае яго меншая!

— А што ж ты, Ніна, хочаш расказаць нам? Які верш?

Думаў, Ніна ці назаве, ці скажа, пра што яе верш, а яна адразу ж пачала дэкламаваць:

У Савосева суседа Быў пярэсценькі каток...

— Пачакай, пачакай, — перабіў яе Іван Рыгоравіч. — Дзеці, Ніна хоча расказаць нам верш пра коціка. А ці хочаце вы яго паслухаць?

— Хочам! — амаль усе, хорам, адказалі дзеці, у тым ліку і трэцякласнікі, якіх гэта Нініна ініцыятыва таксама вельмі зацікавіла.

— Ну, расказвай, Ніна, — павярнуўся да малой Іван Рыгоравіч.

I Ніна, ні разу не збіўшыся, не запнуўшыся, прачытала па памяці:

У Савосева суседа Быў пярэсценькі каток Выхаванец Паўла-дзеда, Такі слаўны пестунок. Нос бялявы, хвост чарнявы, Задзірасценькі, Кіпцік-шчыпчык заграбасценькі, Вушкі-слушкі не мыляюцца, Вочкі ў ночку запаляюцца. Мяўкнуў коцік, выгнуў спінку, Хвост падняў, як корбку, Але ў тую ж у хвілінку - Шусь каток у торбу!

На гэтым Нінін верш — урывак з паэмы Якуба Коласа «Савось-распуснік» — заканвачаўся, тата гэта ведаў.

— Ну што ж, і ты малайчына, Ніна, добра расказала, вельмі добра. Бачыла, як усе дзеці слухалі? А як пойдзеш у школу, тады будзеш ведаць вершаў яшчэ больш, многа-многа будзеш ведаць. Бяжы цяпер, дачушка, дамоў, там ужо, відаць, мама цябе шукае. Бяжы!..

Пакуль, седзячы на крэсле, тата яе хваліў, Ніна стаяла паблізу нерухома, як бы нечага чакаючы — ці запрашэння пачытаць яшчэ, ці чагось іншага, і гэтае чаканне на яе тварыку свяцілася, адбівалася, трымцела ў вачох і на растуленых у шчаслівай усмешцы губках. Але як толькі ён сказаў ісці дадому і, падышоўшы, крануў за плячо і яшчэ раз сказаў «Ідзі, дачушка!», — святлістасць на тварыку імгненна пачала гаснуць, яна апусціла вочы, пахіліла галоўку і моўчкі, ні на кога не гледзячы, паволі перастаўляючы ногі, падалася да дзвярэй. Іван Рыгоравіч гэту рэзкую перамену ў настроі дачкі заўважыў, але падыходзіў да канца ўрок, астатнія хвіліны яму былі патрэбны на трэцякласнікаў, і ён вырашыў высветліць прычыну пасля, на перапынку: зойдзе дадому і распытае Ніну, што здарылася.