Читать «Карлік Нос» онлайн - страница 16

– Ах, васпане! Клянуся небам, я гатаваў па ўсіх правілах майстэрства, не можа быць, каб нечага не хапала, – прамовіў карлік дрыжучы.

– Гэта хлусня, хлопча! – запярэчыў герцаг і нагой адпіхнуў яго ад сябе. – Мой госць не будзе ні з таго ні з сяго казаць, што нечага не хапае. Я цябе самога пасяку і загадаю засмажыць у паштэце!

Злітуйцеся! – крыкнуў малы і на каленях папоўз да госця, абхапіўшы яго ногі. – Скажыце ж, чаго не хапае ў гэтай страве, што яна вам не да густу? Не дайце мне памерці за каліва мяса і мукі!

– Табе гэта мала дапаможа, мой любы Нос, – адказаў смеючыся прыезджы, – я ўжо ўчора падумаў, што ты не прыгатуеш гэтую страву так, як робіць мой кухар. Ведай жа, тут не хапае траўкі, якой у гэтым краі ўвогуле не ведаюць, – траўкі “чхай на здароўе”. Без гэтай траўкі паштэт не набудзе свайго смаку, і твайму пану ніколі не пакаштаваць таго, што ем я.

Тут герцаг раз’юшыўся.

– Я буду есці яго! – усклікнуў ён так, што вочы пырснулі іскрамі, – клянуся сваім княжацкім гонарам: ці я пакажу вам заўтра раніцай паштэт, які вы патрабуеце, ці галаву гэтага дзецюка, насаджаную на піку на варотах майго палаца. Ідзі, сабака, даю табе дваццаць чатыры гадзіны.

Так усклікнуў герцаг, а карлік зноў у слязах пайшоў у сваю каморку і паскардзіўся гусі на свой лёс, на тое, што яго чакае смерць. Ён жа ніколі нічога не чуў пра тую траўку.

– Калі толькі гэта, – сказала яна, – то я магу дапамагчы. Мой бацька вучыў мяне, каб я ведала ўсе травы. Магчыма, іншым часам цябе і напаткала б смерць, але, на шчасце, цяпер якраз маладзік, а ў гэты час тая траўка цвіце. Але скажы мне, ці ёсць паблізу палаца каштаны?

– Ёсць! – адказаў Нос, узрадаваўшыся. – Каля возера, за дзве сотні крокаў ад дома расце цэлая купка. Але навошта?

– Толькі пад шатамі старых каштанаў цвіце гэтая траўка, – сказала Мімі. – Бяры мяне на рукі і высадзі на волі; я пашукаю.

Ён зрабіў так, як яна сказала, і панёс яе да варотаў палаца. Але там брамнік наставіў на яго зброю і сказаў:

– Мой любы Нос, твой час прайшоў, табе нельга выходзіць з дому, у мяне наконт гэтага строгі загад.

– Але ж у сад мне, пэўна, можна пайсці? – адказаў карлік. – Май ласку, пашлі аднаго з тваіх памочнікаў да наглядчыка палаца і спытай, ці можна мне пайсці ў сад пашукаць траўку.

Брамнік так і зрабіў, і дазвол быў атрыманы. Сад быў аточаны высокім мурам, так што пра ўцёкі адтуль і думаць было не варта.

А калі Нос з гускай Мімі апынуліся на волі, ён асцярожна пасадзіў яе на зямлю, і яна хутка пайшла перад ім да возера, дзе раслі каштаны. Ён крочыў за ёй з цяжкім сэрцам, бо гэта была яго апошняя, адзіная надзея. Ён цвёрда вырашыў, што калі не знойдзе траўкі, то лепш утопіцца ў возеры, чым дасць адсекчы сабе галаву. А гусь шукала дарэмна, яна хадзіла пад усімі каштанамі, дзюбай варушыла кожную травінку, але нічога не знаходзілася, і яна ад спачування і страху пачала плакаць, бо надыходзіў вечаровы змрок, ужо амаль нічога нельга было ўбачыць.