Читать «Йĕрсем çухалмаççĕ» онлайн - страница 18

— Халӗ те ҫывӑрмастӑр-и, Лисук кинемей? — ыйтрӗ совхоз директорӗ, пӗлӗме кӗрсен.

— Хӑна килет терӗҫ те… кӗтсе ларатӑп.

— Вӑл ҫитрӗ ак, ― ман еннелле пуҫне сӗлтрӗ директор. ― Юрий Иванович, прокуратура следователӗ. Самаях пурӑнасшӑн кунта. Хирӗҫлеместӗн-и?

— Пӗрт аслӑ. Такам валли те вырӑн пур, ― иксӗмӗре те иртме чӗнчӗ кинемей. ― Иван Иванович, комбикорм пӗтрӗ. Складра ҫук-ши?

— Комбикорм ҫук. Ыранах ырашпа сӗлӗ килсе паратпӑр.

— Вӑл та юрать. Юман йӗкелӗ пур-ха. Ырашпа пӗҫерсе-хутӑштарса паратӑп та… Вӗлтрен, кӑшкарути пуҫтаратӑп… Унашкал апата юратаҫҫӗ сыснасем. Ним хӑварми ҫисе яраҫҫӗ.

Калаҫуран акӑ мӗн пӗлтӗм: ҫулленех Лисук кинемей совхоза икӗ сысна самӑртса парать. Ӗҫшӗн тӗленӗ укҫана мир фондне хывать.

Совхоз директорӗ кайсан, кил хуҫи ман валли вырӑн хатӗрлерӗ те хыҫалти пӗлӗме тухрӗ. Эпӗ ҫывӑрма выртрӑм.

4

Радиоприемник ҫатӑртаткаласа илчӗ те калаҫма пуҫларӗ:

— Ырӑ кун пултӑр, ял ӗҫченӗсем!..

Тӗрех палларӑм: совхоз директорӗн сасси. Наряд парать. Ӗҫ пайтах иккен хуҫалӑхра: ыраш пиҫсе ҫитнӗ ― ӑна вырмалла, пӑрҫа ҫулмалла, утӑ капана хывмалла, сенаж хатӗрлемелле… Кам ӑҫта ӗҫлемеллине, хӑш машина ӑҫта пулмаллине, патшалӑха миҫе тонна ыраш ӑсатмаллине — йӑлтах пӗлтерчӗ директор. Ӑнланмалла, чӑн-чӑн хуҫа пек калаҫрӗ.

Радио шӑпланчӗ.

Вырӑн ҫинчен тӑрса, кил хушшине тухрӑм.

Ҫанталӑк уяр. Тӗпе янкӑр тӑрӑ. Ватӑ йӑмра тураттисем хушшипе хӗвел пайӑркисем ӗкнӗ. Лисук кинемей пуртӑ тытнӑ та вутӑ ҫурать. Кач та кач тутарать. Пӗрре аялалла пӗшкӗнет, тепре тӗрленсе тӑрать. Ҫук, вут сыпписем пурпӗрех ҫурӑласшӑн мар. Эпӗ кинемей патне пытӑм.

— Пар-ха пурттуна. Хул-ҫурӑма хускатам кӑштах, ― терӗм те ун аллинчи пуртта ярса тытрӑм.

— Канлӗн ҫывӑраймарӑн эппин. Пилӗк сехетпех вӑрантӑн. Радио тӑратрӗ пуль. Сӗнтерме маннӑ ҫӗркаҫ, ― тарланӑ ҫамкине саппун вӗҫӗпе шӑлса илчӗ Лисук кинемей. ― Ку вутта совхоз кӗрсе пачӗ. Виҫӗмкун пӑрҫа ҫапрӑмӑр. Вӑрах утсан, ура сыпписем ыратаҫҫӗ те, кӑнтӑрлахи апат вӑхӑтӗнче киле килмерӗм, йӗтем ҫинчех кантӑм. Вӗри апата йӗтем ҫинех илсе пычӗҫ тата. Каҫхине килтӗм те шалт тӗлӗнтӗм: пӗр машина вутта вакланӑ хунӑ. Макар тракторист тӑрӑшнӑ тет. Ывӑлӑмпа питӗ туслӑччӗ хӑй.

Тар тухичченех ӗҫлерӗм, вут сыпписене шарт та шарт тутартӑм. Пуленкесене кинемей сарай умне купаларӗ.

Эпӗ ҫӑвӑннӑ вӑхӑтра Лисук кинемей ирхи апат хатӗрлерӗ: сӗтел ҫине купӑста яшки пырса лартрӗ, шӑрттан касса хучӗ, чей вӗретрӗ.

Ватӑлнӑ пулсан та, кил-ҫурта тирпейлӗ тытать вӑл. Чӗрече кантӑкӗсене тап-таса ҫуса тасатнӑ — тӗкӗр пек йӑлтӑртатаҫҫӗ. Урай хӑмисене халь тин савапа саваланӑ тейӗн — шап-шурӑ. Кӗнеке шкапӗ ҫийӗнче те, шифоньер хыҫӗнче те — ниҫта та тусан ҫук.

Стена ҫинчи сехет ҫиччӗ ҫапрӗ. Кӗҫех ман ял Советӗнче пулмалла, уголовнӑй розыск начальникӗпе курнӑҫмалла.

— Атя апатланар, ― терӗ вара Лисук кинемей, мана хыҫалти пӗлӗме чӗнсе. ― Совхоз столовӑйӗ вуникӗ сехетре тин уҫӑлать.

Хыҫалти пӗлӗмре те хӑтлӑ. Сехетпе юнашар икӗ портрет ҫакӑнса тӑрать. Пӗри — хӗрӗхелле ҫывхарнӑ капитан, тепри — вунтӑххӑр-ҫирӗмсенчи аслӑ сержант. Иккӗшӗ те тулли сӑн-питлӗ, сарлака ҫамкаллӑ.