Читать «Скарб Загорскай камяніцы» онлайн - страница 84

І тут здарылася непрадбачанае: Зыгмусь, як стаяў, абсунуўся на куфэрак і зароў бугаём:

— Не адда-а-ам! Маё ўсё гэта!.. Маё-о-о!

Яго ледзьве адарвалі ад куфэрка, скруцілі рукі і звязалі ззаду. А ён усеадно штурхаўся і кідаўся да куфэрка, вочы яго дзіка гарэлі.

— Усё, што знаходзіцца там, не тваё, Зыгмусь, а народнае, і пойдзе яно на паслугу сапраўдным гаспадарам, хто кроўю і потам здабываў яго вам, былыя паны… Вось паглядзі, што тут, паглядзі ўважліва…

Ігнат збіў з куфэрка малы ржавы замок і ўзняў вечка. Усе знямелі ў другі раз, цяпер ужо не ад страху, а ад вялікага здзіўлення: у куфэрку ляжала золата і серабро — усё, што меў колісь багаты Загорскі касцёл, абрабаваны былым ксяндзом, родным братам пана Гурэцкага. Хавалі яны гэтае дабро ўдвух, і ведаў пра тое адзін толькі Зыгмусь…

— Ну! — павысіў голас Ігнат. — Што цяпер скажаш, пан Зыгмусь? Чыё гэта дабро?

Маўчаў Зыгмусь. Яму ўспомнілася, як яны з бацькам хавалі той скарб шасцерыком спараных коней, думалі — не прападзе дабро, чакалі часу. А яно вось як выйшла…

— А як жа я? — неяк дзіўна спытаў сярод цішыні Ваўчок. — А як жа хата, сям'я?

— Няма ў цябе ні хаты, ні сям'і, вырадак, — сказаў Тупік, лёгка піхнуўшы Ваўчка ў спіну. — Учарнелі ўсе ад цябе там, хоць уздыхнуць з палёгкай. Вядзіце іх усіх!

Крывы Панас крочыў апошнім. Ён угнуўся і скрывіўся яшчэ больш, маўчаў, толькі раз-пораз кідаў злыя позіркі на Ігната і нібы ўсё сіліўся нешта ўспомніць.

— Гадзіннік! — нарэшце сказаў ён адно толькі слова і зноў сцішыўся, пайшоў шпарчэй.

Крытая, з кратамі на акенцах, машына стаяла на дарозе сярод жыта. Калі яна туды падышла, ніхто не чуў. Ды гэта цяпер не мела ніякага значэння. Арыштаваных упіхнулі ў машыну, дзверы за імі зачыніліся надоўга…

Па даху машыны забарабаніў буйны летні дождж, змываючы сляды і справы злачынцаў…

Кожнаму — сваё

Звестка пра тое, што на хутары Гурэцкага палавілі бандытаў, што пад валуном адкапалі багаты скарб, імгненна абляцела вёскі. А калі на дзвюх фурманках вывозілі дабро ад хаткі Крывога Панаса, куды ўсё зносілі з Галага балота аж шэсць чалавек, то сышліся паглядзець на дзіва такое ледзь не ўсе жыхары Калінаўкі.

— От, ваўкалака, гэтулькі дабра нахаваў,— толькі разводзілі рукамі адны, а другія, больш дасведчаныя, зазначалі з ухмылачкай:

— Хіба ж не прыкмячалі людзі, што не голы і не галодны Панас ходзіць? А дзе ж ён працаваў калі? Раней трэба было за яго брацца…

— Ад Ваўчка не меней вывезлі…

— Але ж то, казалі, не ягонае, ён толькі хаваў…

— Адна хеўра, адна ім дарожка…

Пагаварылі дні са тры і забыліся, як забываліся на любую навіну, якая, часам, далятала ў гэты глухі куток. І ўжо новымі клопатамі жылі людзі, а такіх клопатаў — і сена назапасіць, і агароды дагледзець, і на працу хадзіць — хапала ў кожнага.

На хутары Красоўскага апошнімі днямі стала людна. Туды з Замошша перабраўся Тупік, рыхтаваліся да вяселля, таму цікаўных было шмат. Сяброўкі неслі маладусе свае падарункі. Хто — кавалак белага кужалю, хто — крамную хустку, хто — крыху скаромніны ці яек. Час быў цяжкі, хоць галоўная галадуха і мінула ўжо. Але людзі жылі дружна, спачувалі адно аднаму і памагалі, чым маглі, як сваякі.