Читать «Чарадзейныя яблыкі» онлайн - страница 54

Юрий Аркадьевич Татаринов

Ой пайду я, пайду На крутую гару. Ці не прыйдзе матка, Ці не прыйдзе родна На параду да мяне.

Спявалі з асаблівым пачуццём. У многіх нават паблісквалі на вачах слёзы. Панна Марыя маўчала, слухала, маркотна глядзела на дзяўчат. Ёй здавалася, што гэта песня пра яе.

Ой, прыйшла матка, Прыйшла родна На параду да мяне. Ой, маё ж ты дзіце, Калі кепска жыцце, То вярніся да мяне. Не вярнуся, матка, Не вярнуся, родна. Не вярнуся да цябе, Бо ўжо расчасалі Маю косу русу Па воласу без цябе…

Навіна аб ад'ездзе панны Марыі засмуціла яе сяброў. Аднак усцешыць яе ніхто не змог. Яны развітваліся з паннай, не спадзеючыся хоць калі-небудзь зноў вось так пасядзець разам з ёй.

Скончылася, заціхла тужлівая песня. І ў той жа час моладзь неяк пажвавела. Усё пайшло як звычайна ў такія вечары: нехта некага ўшчыкнуў, нехта ўскрыкнуў, а нехта засмяяўся. Моладзь не ўмее доўга сумаваць.

Люцыя, якая сядзела побач з панначкай, звярнулася да хлопца:

— Янка, праспявай!

Ян быў заняты сваёй скрыпкай. Дзяўчаты шчабяталі, смяяліся, а ён асцярожна настройваў скрыпку і нібы прыслухоўваўся да начной цемры.

— Панна Марыя, папрасіце, — звярнулася Люцыя да гаспадыні.

Маладая панна не зводзіла вачэй з музыкі. Яна чакала, калі ён зверне на яе ўвагу. Нарэшце інструмент быў настроены. Ян апусціў скрыпку, паглядзеў панначцы ў вочы.

— Заспявай, Янка, — папрасіла яна. — Заспявай мне на развітанне.

Хлопец-музыка быў адным з тых, хто рабіў усё грунтоўна. Усё, за што б ён ні браўся, мела для яго важнае значэнне. Калі ён іграў, то іграў абавязкова з пачуццём, забываючы пра ўсё на свеце. Можа, таму ён валодаў дарам зачароўваць тых, хто быў побач з ім. Ён гаварыў — і яго прагна слухалі. Ён глядзеў у вочы — і рабілася прыемна ад усведамлення таго, што ён звяртае на вас сваю ўвагу. Хацелася быць да яго бліжэй. Юнак выпраменьваў добры магнетызм. А таму не было нічога дзіўнага ў тым, што панна Марыя не грэбавала сяброўствам са сваім халопам і шчыра пакахала яго. У Яна закахаліся ўсе кляціхінскія дзяўчаты.

Ян паглядзеў у вочы панначцы, нібы чытаючы там ноты песні, якую збіраўся выканаць. Потым прыладзіў да пляча скрыпку і пачаў іграць. Спачатку яго мелодыя гучала нясмела. Але паступова набірала моцы. Паліліся дзіўныя, нечуваныя раней сябрамі Яна гукі. Складаныя, па-майстэрску выкананыя пераходы чаргаваліся з працяглымі аднагалосымі гукамі — тэмай. У мелодыі чуліся ўсплескі вады, галасы маці, каханай, песні жаўрука і салоўкі. Ян некалькі разоў паўтарыў яе і, калі нарэшце адчуў, што яе ўспрынялі, апусціў скрынку, заспяваў:

А дзе тая крынічанька, Што голуб купаўся, А дзе тая дзяўчынанька, Што я заляцаўся. Ужо тая крынічанька Травою зарасла, А ўжо тая дзяўчынанька За іншага пайшла. Ой, я тую крынічаньку Тыччам ператычу, Да я сваю міленькую К сабе пераклічу. Да я сваю міленькую Чаўном пераплаўлю, А я сваю міленькую К сабе перабаўлю.