Читать «Чарадзейныя яблыкі» онлайн - страница 49

— Карамба!.. — Ён нават захліпнуўся ад гневу. Як жа так! На карту быў пастаўлены гонар яго пана. — Як вы маглі дапусціць такое!

Што-што, а злавацца прыказчык не ўмеў. Можа, нават менавіта па гэтай прычыне ён і выбіўся ў галоўныя распарадчыкі. Ён быў незвычайна добрым. Слугі любілі яго. А таму і падпарадкоўваліся, прычым з першага слова, і стараліся. Гэты рэдкі талент — умець кіраваць людзьмі — і цаніў у Варлампія яго галоўны і, відаць, адзіны над ім пан — князь Станіслаў.

— Хто ён? Хто гэты выскачка?.. Я сам разбяруся з ім!..

— Ды не, супакойцеся, пан Варлампій, выслухайце мяне, — жадаючы змякчыць гарачнасць госця, ласкава загаварыла пані Кацярына. — Справа ў тым, што яны, панначка і гэты хлопец, сябруюць з маленства, можна сказаць — з пялёнак. Усё здарылася само сабой. Вы ж ведаеце, як мы песцім нашу панначку. Мы ні ў чым ёй не адмаўляем. Папросіцца да вясковых на вячоркі — пускаем. Здаралася, што і на Купалле на ўсю ноч адпускалі. І, як на тое, пачала яна сустракацца з гэтым хлопцам. Заўсёды з ім. Мабыць, таму, што абое сіроты, раслі без маці і бацькі. Такія, вядома, лепей разумеюць адно аднаго. Хлопцавы бацькі згарэлі, як загарэўся млын. Узяў яго да сябе дзядзька, таксама млынар. Нічога благога пра гэтага хлопца нельга сказаць. Стрыманы, сардэчны. А які музыкант! На скрыпцы грае… Вось ужо сапраўды дзіўна: у нас, у Кляцісе, ад стварэння свету ніякіх інструментаў не ведалі, а тут раптам скрыпка! Калі ні праедзеш каля гэтага ветрака, абавязкова пачуеш, як ён завіхаецца. А музыка такая прывабная! Так і хочацца слухаць! Усе нашы дзяўчаты ў захапленні ад гэтага хлопца.

— Ты халопак з нашай прынцэсай не параўноўвай, — адказаў прыказчык. — І гэты млынар ёй не пара. Наша — птушка высокага палёту. Хто ведае, можа, да яе сапраўдны каралевіч пасватаецца. А што, у родзе Эрдзівілаў былі такія прыклады!

— Ды я і не раўняю. Вы спыталі — я адказала. Ну што яшчэ! Кажу: сябруюць яны. З дзяцінства. Сябруюць, як брат і сястра. Ёй будзе цяжка з ім развітацца.

— Ох, нядобрая гэта справа, — даводзіў сваё пан Чаляднік. — Тое, што панначка не цураецца сялян, гонару Эрдзівілам не дабавіць! — Ён памаўчаў, жадаючы надаць пэўную вагу сваім словам, потым сказаў: — І ўсё гэта тваё неразумнае выхаванне! Ні ў чым ты ёй не адмаўляла, ніколі не забараняла!

— Лёгка табе гаварыць, — адказала пані Кацярына. — Ні ў доме, ні ў вёсцы не было і няма такой душы, якая б асмелілася забараніць або хоць у чым-небудзь адмовіць маёй панначцы. І няма чаго называць маё выхаванне «неразумным»! І перад князем, і перад Богам магу шчыра прызнацца: ніхто не будзе чырванець за маю панначку!

Пан Чаляднік нічога не адказаў, толькі зморшчыўся.

— Простая, сардэчная, — хваліла пані Кацярына. — Усе яе любяць, паважаюць. Ідзе іншым разам па вёсцы — толькі і чуваць: «Сонейка наша, дай Бог табе шчасця, здароўя!» А яна ў адказ усміхнецца, нібы сама нявіннасць… Я то ўжо ведаю, адкуль у яе столькі годнасці. Ад бацькі. Небагаты быў чалавек — затое рэдкай, чыстай душы. За яе, гэтую душу, і пакахала яго мая гаспадыня, маці панначкі. Без згоды бацькоў і брата свайго — князя Станіслава — павянчалася. Адраклася ад усяго: ад радзіны, багацця, свету…