Читать «Пастка для пярэваратня» онлайн - страница 94

— Сябрукі не з'яўляліся?

— Калі б з'явіліся, то як на гарачай патэльні пакруціліся б, — расхрабрыўся я.

— У сваіх сталічных кватэрах сядзяць, як пацукі,— сказаў Пятрусь. — Хадзем у лес.

Мы часта з ім бавім час у лесе. Узімку на лыжах. Едзеш, узіраешся, прыкмячаеш. На снезе сляды заечыя, лісіныя, нават маленькая мышка пакідае. Цікава разгадваць, цікава чытаць. Улетку, увосень у лес бяжыш то з кашом, то з вядзерцам. Ягады, грыбы, толькі не лянуйся, збірай. А ўвесну ўсё вабіць. Хіба нецікава паглядзець, як мурашы пасля зімы ўвіхаюцца? Можна нарваць ландышаў, наесціся кіслай заечай капусты. Можна проста сесці на выварацень і слухаць, як стараецца, стукае дзюбай дзяцел.

І цяпер мы няспешна ішлі па лесе, прыглядваючыся, прыслухоўваючыся.

«Хія-я… Хія-я…»— пачулася над галавою звонкае, як рэха.

— Ігнат, чуеш? Каршун крычыць, — прагаварыў Пятрусь.

Я глянуў на хваіну, якая ўзвышалася перад намі. На самай вершаліне сядзела чырванаватая птушка.

— Каршун? — здзівіўся я. — Каршуны цёмна-бурыя, а гэтую птушку быццам чырвонымі фарбамі памалявалі.

— Гэта чырвоны каршун, — сказаў Пятрусь. — Ён вельмі рэдка ў нас сустракаецца.

Петрусю можна верыць. У яго цэлая этажэрка розных кніг пра птушак, пра звяроў.

— Ігнат, хадзем, — паклікаў мяне Пятрусь. — Не трэба палохаць.

Мы пайшлі далей. З-за дрэў, з вышыні, імкліва апусцілася нейкая невялікая птушка, села на ляшчыну і, бесперапынна круцячы галавою, гучна закрычала: «Кяй-кяй-кяй…» Я стаў, любуючыся ёю. Буравата-шэрая, з цёмнымі хвалістымі палосамі і светла-бурымі плямамі, яна здавалася мне падобнай на дзіўнага ляснога гноміка.

— Бач, як круціць галавою! — не вытрываў я.

— Таму і назвалі яе круцігалоўкай, — заўважыў Пятрусь.

«Кяй-кяй-кяй…» — закрычала круцігалоўка, як бы сварачыся на нас.

— Ты чытаў аповесць Змітрака Бядулі «Салавей»? — запытаў Пятрусь і, не чакаючы адказу, сказаў: — Памятаеш пра Сымона? У дзяцінстве ён марыў аб тым, каб усе-ўсе гукі сабраць у рукаў, а пасля выпускаць па адным і слухаць. А мне хацелася б розных птушак у рукаў сабраць. Няхай выляталі б па адной і спявалі. Я цэлымі днямі сядзеў бы, слухаў. Мне ніякі магнітафон не патрэбен. Многія забыліся, што калісьці першай песняй была птушыная.

— Чаму менавіта птушыная? — запытаў я.

— Я так думаю. Спярша птушка заспявала, а пасля чалавек, — сказаў Пятрусь і адразу ж усклікнуў: — Ястраб-перапёлачнік кружыцца!

Я глянуў угару. Над намі, расставіўшы шырокія кароткія крылы, лунала буравата-шэрая птушка.

— Кік-кік-кік… Кік-кік-кік… — закрычаў Пятрусь.

— Табе толькі ў цырку выступаць, — кажу яму. — Крычыш рыхтык гэты ястраб.

— У цырку не хачу, — сказаў Пятрусь. — Калі вырасту, то стану ляснічым. А цырк… У цырку, вядома, прыгожа. Ды ў лесе лепей.

Мы няспешна ішлі па лесе. «Як жа было тут раней? Напрыклад, сто гадоў назад. Ці так, як цяпер? — думалася мне. — Ці крычала круцігалоўка «кяй-кяй-кяй», ці чырвоны каршун выводзіў «хія-я-хія-я»? Напэўна, і мой дзядуля, калі быў такі, як я, таксама слухаў птушыныя спевы. Пра што ж ён думаў? З кім сябраваў?»

— Ігна-ат, — прамовіў Пятрусь.