Читать «Пастка для пярэваратня» онлайн - страница 72

А што гэта такое — шкло? Як цяжка зразумець гэты горад! Гэта ж цэлы свет. Новы, нязведаны. Як адкрыць яго? Трэба спытацца ў Яся, ён усё ведае.

— Ясь, не разумею я… Ясь пачухаў патыліцу.

— Так я і да князя сёння не траплю. Што ў нашых вокнах устаўлена?

— Бычыныя пузыры.

— А ў княскім замку ў вокнах шкло.

— Шкло — гэта такія бычыныя пузыры?

— Не. Шкло ёсць шкло. Яно бывае не толькі чырвонае, жоўтае ці зялёнае, але і празрыстае. Такое, як лёд. Праўда, больш празрыстае.

— Як лёд? Яго можна разбіць?

— Калі добра трэснеш, то разаб'еш.

— Чаму ж яно не растае? — падаў голас Мацей.

— Яно шкло, а не лёд, — сказаў Ясь.

«Каб хоць кончыкам пальца дакрануцца да гэтага шкла! — падумаў Янка. — Каб адчуць, якое яно: ці такое ж халоднае, як лёд? Бываюць жа дзівосы на свеце. Лёд, а і летам не растае. Шклом становіцца».

У замчышчы сям-там мільгалі людзі, часцей узброеныя. А вось каля замчышча іх што ў мурашніку.

— Ясь, чаму каля замчышча так многа людзей? У Янкі, як заўсёды, мноства «чаму?» і ў галаве, і на языку.

— Чаму? — перапытаў Ясь. — Тут торг. Тут шмат чаго купляюць, шмат чаго прадаюць. Дайшло?

Янка ўжо глядзеў на мост, перакінуты праз роў. Там стаяў вой, узброены дзідай.

— Чаго стаў? Праязджай! — крыкнуў ён Ясю.

— Злезьце з воза, — папрасіў Ясь. — Брамнік не пусціць вас у замчышча.

— Брамнік — гэта той вой?

— Ён. Вартаўнік пры варотах.

— Чаму не пусціць? — пацікавіўся Мацей.

— Калі ў кепскім кажусе, не садзіся на куце, — прамовіў Ясь.

Янка, Мацей і Алеся саскочылі з воза.

— Тут пачакайце мяне, — сказаў Ясь. — Ды не бойцеся.

— Мыш капы не баіцца, — запэўніў Мацей.

— Но! — крыкнуў Ясь.

Конь зацокаў капытамі па мосце. Янку здавалася, што капыты не цокаюць, а выбіваюць у такт: «Чаму? Чаму?»

Чаравічкі для Паўлінкі

Усё-ткі страшнавата без Яся. Вакол незнаёмыя людзі. Здаецца, усе толькі на іх і пазіраюць.

— Вы з Парэчча прыехалі? — запытаў вой-брамнік.

У Янкі аж дыханне перахапіла. Як жа! Сам княскі вой у іх пытаецца.

— З Парэчча, — ледзь вымавіў ён.

— Як цябе зваць?

— Янка.

— Дзядзечка, а як вас зваць? — пацікавілася Алеся.

Брамнік у рогат:

— Ха-ха-ха… ха-ха-ха…

Смяецца, нібы яго хто за пяты казыча.

— Хіба я што смешнае сказала? — здзівілася Алеся.

Вой у адказ:

— Скажы адной бабцы, а яна ўсёй грамадцы. — Пасля, азірнуўшыся, запытаў: — Голад у вас?

— Галадаем, — сказаў Янка.

— Бяда, — уздыхнуў брамнік. — Мінулы год усё папаліла.

Янка хацеў сказаць, што сёлета важкі колас зернем наліваецца, ды Алеся папрасіла:

— Дзядзечка, пусціце нас у замчышча.

— Князь не дазваляе.

«Баіцца брамнік князя», — здагадаўся Янка.

— Давайце адыдземся, — звярнуўся ён да Алесі і Мацея.

Навошта чалавеку назаляць? Служба, як вядома, не свой брат.

Яны адышліся ўбок. І тут з натоўпу выскачыў хлопец, напэўна, яго, Янкаў, адналетак. Сам рыжы, босыя ногі чорныя, што зямля. Пра такія кажуць: укарэлі ад гразі.

Стаў насупроць і, цэдзячы праз зубы, праказаў:

— Чаго ў наш горад прыехалі?

Канешне, Янка прамаўчаў. Разумеў, што рыжы задзіраецца. А Мацея быццам хто за язык пацягнуў.

— Ногі памыў бы.

Янка скоса зірнуў на яго. Певень. Ды яшчэ які. Нават не разумее, што не на сваім сметніку.