Читать «Эхиней Эхин (Книга Бытия на бурятском языке)» онлайн - страница 75

²⁴ Наһа барахынгаа урда тээ Иосиф аха дүүнэрээ дуудаад, иигэжэ хэлэбэ:

— Минии мордохо саг дүтэлжэ байна. Гэбэшье Бурхан таа-надта туһалха, энэ орон нютагһаа гаргажа, үбгэ эсэгэнэрнай болохо Авраһаамда, Исаагта, Яковта үгэхөөр тангариглаһан тэрэ орон нютаг руу абаашаха.

²⁵ Тии гээд Ио сиф аха дүү нэр һээ тан га риг аба ба:

— Бурханай таанадта туһалан эндэһээ гаргажа, тэрэ орон нютаг руу зөөлгэхэдэнь, минии яһые эндэһээ тиишэнь абаа-шаад хүдөөлүүлхэт.

²⁶ Иигэжэ Иосиф зуун арба наһандаа нүгшэбэ. Шарилайнь занданшуулагдаад, хайрсаг соо анжаруулһан орон — Египет.

Хабсаралта

ТҮГЭСХЭЛЭЙ ҮГЭ

Библи хадаа олон ондоо зоной элдэб саг болон газарнуудта бэ-шэһэн номуудай суглуулбари юм. Тэрэ болбол Эртын Хэлсээн болон Шэнэ Хэлсээн гээд заншалта еһоороо хубаарилагдадаг. Эртын Хэлсээнэй номууд соо Иисус Христосой мүндэлһэн сагай урда тээ болоһон үйлэ хэрэгүүд тушаа, харин Шэнэ Хэл сээнэй номууд соо Иисус Христос болон тэрэнэй шабинар тушаа зураг-лагдана. Шэнэ Хэлсээн эртэ урдын грек хэлэн дээрэ, харин Эртын Хэлсээн урданай еврей, арамей болон эртэ урдын грек хэлэнүүд дээрэ бэшэгдэнхэй. Эртын Хэлсээн гурбан хубиһаа бүридэдэг: Хуули ёһо, Лүндэншэд ба Бэшэмэл домогууд.

Эртын Хэлсээнэй түрүүшын табан ном хадаа Хуули ёһо гү, али Моисейн табан ном болоно. «Эхинэй эхин» — Моисейн түрүүшын ном. Энэ хэблэгдэһэн номой оршуулга эртэ урдын еврей хэлэнһээ БШНа ҺеЬгака ЗШНдайепш гэһэн номһоо хэгдэнхэй. Мүнөө үе сагта энэ болбол масорет текстын эгээл нэрэ хүндэтэй ном юм. Ондоо эхэ номуудта дурадхагдаһан янзабаринуудые оршуулга соогоо оруул-хагүй гэһэн хараа шугамые проектын эхинһээ хойшо баримгалан оршуулагшад хүдэлөө. Жэшээнь, Моисейн табан номой грек хэлэн дээрэхи оршуулга — Септуагинта грек хэлэн дээрэ бэшээтэй бүри эртын гар бэшэгүүдтэ үндэһэлһэншье һаа, энэ манай оршуулга соо хараада абтабагүй. Иигэжэ бидэ Эртын Хэлсээниие ород хэлэн дээрэ оршуулхада баримталагдадаг заншалһаа арсажа, эрдэмтэдэй буул-габаринуудые ба оршуулагшадай тухайлалгануудые бэшэ, үнэн бэ-еэрээ бии байһан текст уншагшада дурадханабди.

Буряад хэлэн дээрэ Библиин түрүүшын оршуулганууд XIX зуун жэлдэ бии болоһон юм. Монголшо эрдэмтэн Я. Шмидт гэгшын хү-тэлбэри доро Бадма Моршунаев Номто Унгаев хоер арбан дүрбэн жэлэй туршада Шэнэ Хэлсээнэй номуудые оршуулжа, 1827 ондо хэблэн гаргаһан байна. Мүн тиихэдэ 1820-1846 онуудаар Байгал шадар, онсолбол, Селенгинскдэ, Хориин аймагта, Англиин мис-сионернүүд ажаһуугаа. Тэдэ Эртын Хэлсээнэй зарим номуудые буряад хэлэн дээрэ оршуулжа, Моисейн табан номые хуушан монголоор хэблэн гаргаһан юм. Үнэн Алдарта шажанай санаартад болон миссионернүүдээр зарим буряадууд хүдэлдэг байгаа. Тэдэ түрэл хэлэеэ мэдэхэ һэн тула мүргэлдэ хэрэгтэй Шэнэ Хэлсээнэй зарим хэһэгүүдые буряад хэлэн дээрэ оршуулаа. Теэд буряад хэ-лэн дээрэ Библи оршуулха ажал 1917 оной октябриин хубисхалай һүүлээр замхашоо һэн.

2002 ондо Россиин Библиин бүлгэм буряад хэлэн дээрэ Эртын Хэлсээнэй номуудые оршуулжа эхилээ. Ород, грек гэхэ мэтэ хэлэнүүд дээрэ оршуулгануудые хараада абангүй, эхэ еврей хэ-лэнһээнь сэхэ оршуулха ажал ябуулагдана. Библиин, Бурхан шажанай болон лингвистикын талаар мэргэжэлтэд энэ ажалые хинана. Эртын Хэлсээнэй номуудые мүнөөнэй буряад литератур-на хэлэн дээрэ оршуулха, эртэ урдын текстын хүн зондо нүлөө үзүүлдэг шанарыень арга шадалаараа дамжуулан гаргаха, мүнөө үеын хүндэ ойлгосогүй урданай үгэнүүдые олоор оруулхагүй, аб-таһан үгэнүүдые аргаараа хизаарлаха, юрын буряад уншагшада ойлгосотой оршуулга хэхэ гэһэн даабари оршуулагшадай урда та-бигдаһан байгаа. Тиихэдэ оршуулга шажанай алибаа конфессиин тала баримталхагүй, эхэ бэшэгэй удхые эли тодоор гаргаһан байха ёһотой һэн. Тиимэһээ энэ оршуулгын ажалда юрын, тодо ба гоё һайхан оршуулга хэхэ гэһэн нэгэн хүсэлтэй, элдэб шажантай зон уригдаһан юм.