Читать «Тры таварышы» онлайн - страница 94

Эрих Мария Ремарк

Раптам пачуўся трэск і звон. Я з усёй сілы грукнуў шклянкай, якая разляцелася.

— Таксама забава, — сказаў Альфонс і ўстаў.

Ён дастаў асколкі з рукі.

— Я вельмі шкадую, — сказаў я. — Зрабіў не падумаўшы.

Ён прынёс вату і пластыр.

— Схадзі лепш у бардак, — сказаў ён. — Гэта дапаможа.

— Нічога, — адказаў я. — Усё прайшло. Нейкі прыпадак шаленства.

— Шаленства трэба выганяць забавамі, а не злосцю, — вучыў мяне Альфонс.

— І то праўда, — сказаў я. — Але ж трэба ўмець.

— Трэніруйся. Вам усім хочацца прабіць сцяну галавой. Але з гадамі гэта пройдзе.

Ён паклаў на грамафон «Злітуйся» з «Трубадура». Пачало хутка світаць.

Я пайшоў дамоў. Перад адыходам Альфонс наліў мне вялікую чарку «Фэрнет-бранка». Мне здалося, што цяпер у маім чэрапе стукаюць мяккія малаточкі. Вуліца стала няроўнай. Плечы наліліся волавам. Нарэшце я дабраў.

Я паволі падняўся па лесвіцы і пачаў шукаць у кішэні ключ. Тут я пачуў у паўзмроку нечае дыханне. Нешта шэрае, невыразнае сядзела на верхняй прыступцы. Я зрабіў два крокі.

— Пат… — прамовіў я, разгубіўшыся. — Пат, што ты тут робіш?

Яна варухнулася.

— Мне здаецца, я задрамала…

— Але як ты трапіла сюды?

— У мяне ж ёсць твой ключ.

— Я не пра гэта. Я пра… — Хмель адступіў, я ўбачыў збітыя прыступкі лесвіцы, аблезлую сцяну і срабрыстую сукенку, маленькія бліскучыя туфелькі. — Я пра тое, як ты ўвогуле аказалася тут…

— Вось пра гэта я пытаюся ў сябе ўвесь час…

Яна ўстала і пацягнулася, быццам гэта была самая натуральная справа ў свеце — сядзець усю ноч на лесвіцы.

Потым яна прынюхалася.

— Ленц сказаў бы: каньяк, ром, вішнёўка, абсент.

— Нават «Фернет-бранка», — прызнаўся я і толькі цяпер усё як след зразумеў.

— Д'ябал усё забяры, ты выдатная дзяўчына, Пат, а я — агідны ідыёт!

Я падхапіў яе на рукі, адчыніў дзверы і панёс праз калідор. Яна ляжала на маіх грудзях, серабрыстая чапля, змораны птах, я адвярнуў галаву ўбок, каб не дыхаць на яе перагарам, і адчуў, што яна дрыжыць, хоць на твары блукае ўсмешка.

Я пасадзіў яе ў крэсла, запаліў святло і прынёс коўдру.

— Каб я толькі здагадаўся, Пат… замест таго каб бадзяцца, сядзець у шынках, мне трэба было… варты жалю баран… я патэлефанаваў табе ад Альфонса, я свістаў перад тваім домам… Я падумаў, што ты не хочаш адклікацца…

— А чаму ты не вярнуўся, калі мяне завезлі дадому?

— Вось гэта я хацеў бы ведаць сам…

— Будзе лепш, калі ты дасі мне ключ і ад кватэры, — сказала яна. — Тады мне не трэба будзе сядзець на лесвіцы.

Яна засмяялася, але вусны яе дрыжалі, і я раптам зразумеў, чаго ёй каштавала — вярнуцца, чакаць тут і гаварыць цяпер адважным бадзёрым голасам…

— Пат, — сказаў я хутка, цалкам заблытаны, — Пат, табе, напэўна, холадна, табе трэба выпіць, я бачыў знадворку, што ў Арлова гарыць святло, я схаджу да яго, у гэтых расейцаў заўсёды ёсць гарбата, я ў імгненне вярнуся… — Я адчуў, што ўва мне ўздымаецца гарачая хваля. — Гэтага я да смерці не забуду, — сказаў я ад дзвярэй і хутка пайшоў па калідоры.