Читать «Тры таварышы» онлайн - страница 169
Эрих Мария Ремарк
— Не трэба плакаць, — сказаў я. — Я так ганаруся, што ты не заплакала, ніводнага разу за дзень.
— Я і не плачу, — адказала яна і заматала галавой, а слёзы каціліся па яе вузкім твары.
— Давай, выпі яшчэ крыху, — гаварыў я, трымаючы яе ў абдымках. — Трэба перажыць толькі першы момант, потым будзе лягчэй.
Яна кіўнула.
— Так, Робі. І ты не турбуйся. Зараз усё пройдзе, і стане лягчэй, толькі ты не глядзі на мяне. Пакінь на некалькі хвілін мяне адну, і я спраўлюся з сабой.
— Але чаму? Увесь дзень ты трымалася так мужна… Цяпер ты можаш паплакаць, колькі табе захочацца.
— Я трымалася зусім не мужна. Ты толькі не заўважыў.
— Магчыма, — сказаў я. — Але ў тым і ёсць мужнасць.
Яна паспрабавала ўсміхнуцца.
— У чым мужнасць, Робі?
— У тым, што не здаешся. — Я пагладзіў яе па валасах. — Пакуль не здаешся, ты — над лёсам.
— У мяне гэта не мужнасць, мілы, — прамармытала яна. — Гэта проста страх. Нікчэмны страх перад вялікім, апошнім страхам.
— Гэта самая вялікая мужнасць, Пат.
Яна прыхілілася да мяне.
— Ах, Робі, ты зусім не ведаеш, што такое страх.
— Ведаю, — сказаў я.
Дзверы адчыніліся. Праваднік папрасіў білеты. Я падаў.
— Білет у спальны вагон — для дамы? — спытаў ён.
Я кіўнуў.
— Тады вам трэба перайсці ў спальны, — сказаў ён Пат. — У іншыя вагоны білет не годны.
— Добра.
— А сабаку трэба здаць у багажны вагон, — заявіў ён. — Там — купэ для сабакі.
— Выдатна, — сказаў я. — А дзе спальны вагон?
— Справа — трэці. Багажны — самы першы.
Ён пайшоў. У яго на грудзях матляўся маленькі ліхтарык. Быццам ён ішоў па шахце.
— Трэба перабірацца, Пат, — сказаў я. — Білі я перапраўлю да цябе кантрабандай. У багажным яму няма чаго рабіць.
Сабе я не купіў білета ў спальны вагон. Мне нічога не значыла праседзець ноч у куточку купэ. Ды і дзешавей так.
Юп ужо занёс чамаданы Пат у спальны вагон. Маленькае зграбнае купэ было аздоблена чырвоным дрэвам.
У Пат было ніжняе месца. Я спытаў правадніка, ці занята верхняе.
— Будзе занята, — сказаў ён. — Ад Франкфурта.
— У колькі мы будзем у Франкфурце?
— А палове трэцяй.
Я даў яму «гасцінца», і ён вярнуўся ў свой куток.
— Праз паўгадзіны мы з сабакам зноў будзем у цябе, — сказаў я Пат.
— Але ж нельга, праваднік застаецца ў вагоне.
— Можна. Не замыкай дзверы.
Я пайшоў назад міма правадніка. Ён зірнуў на мяне. На наступнай станцыі мы з сабакам выйшлі і на пероне міма спальнага вагона перайшлі ў наступны. Тут я пачакаў, пакуль праваднік выйшаў, каб паразмаўляць з машыністам. Потым я зноў падняўся, прайшоў праз вагон да купэ Пат. Ніхто мяне не ўбачыў.
У белым мяккім халаце яна выглядала вельмі прыгожа. Яе вочы гарэлі.
— Я ўжо зусім супакоілася, Робі, — сказала яна.
— Добра. Але ці не прылегчы табе? Тут вельмі цесна. Тады я прысяду каля цябе.
— Добра, але… — Яна павагалася і паказала на верхняе месца. — Калі раптам адчыняцца дзверы і перад намі з'явіцца прадстаўніца Саюза выратавання паўшых дзяўчат?
— Да Франкфурта яшчэ далёка, — сказаў я. — Я буду напагатове. Я не засну.
Перад самым Франкфуртам я перайшоў у сваё купэ. Я сеў у куток каля акна і паспрабаваў заснуць. Але ў Франкфурце ў купэ з'явіўся чалавек з вусамі, як у цюленя. Ён адразу штосьці дастаў з чамадана і пачаў есці. Ён еў так старанна, што я не мог заснуць. Сілкаванне працягвалася амаль гадзіну. Потым цюлень выцер вусы, улёгся і пачаў канцэрт, якога я не чуў ад роду. Гэта быў не проста храп, гэта былі ўздыхі з падвываннем, якія перарываліся раптоўнымі стогнамі і працяглым булькатаннем. Я не мог ва ўсім гэтым вызначыць ніякай сістэмы, так усё было разнастайна. На шчасце, а палове шостай чалавек выйшаў.