Читать «Тры таварышы» онлайн - страница 119

— Мог бы, мог бы… — адказаў Жафэ. — Ці заўважылі вы, што мы жывём у час самакатавання? Што многае, што можна было б зрабіць, не робіцца няведама чаму? Праца сёння стала такой жудаснай справай, што яна забівае ўсё астатняе — і таму ў многіх яе няма. Як цудоўна тут! Я не бачыў такога ўжо некалькі гадоў. У мяне дзве машыны, дзесяціпакаёвая кватэра і дастаткова грошай — што мне з таго! Што гэта ўсё ў параўнанні з гэтым летнім ранкам на прыродзе! Праца — змрочная апантанасць з вечнай ілюзіяй, што потым будзе інакш. Ніколі не будзе інакш. Смешна, у што ператвараюць сваё жыццё.

— Я думаю, што лекар — адзін з нямногіх, хто ведае мэту жыцця, — сказаў я. — Што тады гаварыць бухгалтару?

— Даражэнькі, — адказаў Жафэ, — было б памылкай меркаваць, што ва ўсіх аднолькавая здольнасць успрымаць.

— Правільна, — сказаў Кёстэр. — Але ж людзі выбіралі прафесію незалежна ад здольнасці ўспрымаць.

— Вядома, — адказаў Жафэ. — Складаная справа. — Ён кіўнуў мне. — Цяпер можна… але спакойна, не датыкацца, не ўцягваць у размову…

Яна ляжала ў падушках, знясіленая, як пабітая. Яе твар быў бясколерны, вялікія сіняватыя цені леглі пад вачыма, вусны пабялелі. Толькі вочы былі вялікія і бліскучыя. Занадта вялікія, занадта бліскучыя.

Я ўзяў яе далоню. Яна была халодная і вялая.

— Пат, мой добры сябра, — сказаў я сарамліва і хацеў прысесці, але раптам заўважыў каля акна рыхлы твар пакаёўкі, якая з цікаўнасцю ўтаропілася на мяне.

— Выйдзіце адсюль, — сказаў я злосна.

— Трэба зацягнуць фіранкі, — запярэчыла яна.

— Добра, зрабіце што трэба, а потым выйдзіце.

Яна зацягнула на акне жоўтыя фіранкі. Але ўсё роўна не выходзіла. Яна пачала паволі замацоўваць занавескі шпількамі.

— Паслухайце, — сказаў я. — Тут не спектакль. Знікніце хутчэй.

Яна флегматычна павярнулася.

— Спачатку кажуць мне прышпіліць, а потым — не трэба…

— Ты ёй сказала? — спытаў я ў Пат.

Яна кіўнула.

— Табе перашкаджае святло знадворку? — спытаў я.

Яна пахітала галавой.

— Лепш, каб ты мяне сёння выразна не бачыў…

— Пат! — сказаў я, спужаўшыся. — Табе ж нельга размаўляць! Але калі толькі гэта прычына…

Я адчыніў дзверы, і пакаёўка нарэшце знікла. Я вярнуўся. Я ўжо не быў разгублены. Я нават быў рады, што сутыкнуўся з пакаёўкай. Яна дапамагла мне справіцца ў першы момант. Усё-такі як жудасна было бачыць Пат у такім становішчы.

Я прысеў каля ложка.

— Пат, — сказаў я, — ты скора паправішся…

Яна сказала аднымі вуснамі:

— Заўтра…

— Заўтра яшчэ не, але праз некалькі дзён… Тады ты ўстанеш, і мы паедзем дадому. Нам нельга было ехаць сюды, паветра занадта вільготнае для цябе…

— Не, — прашаптала яна, — я ж не хворая, Робі. Гэта толькі няшчасны выпадак.

Я глянуў на яе. Няўжо яна сапраўды не ведае, што хворая? Ці яна не хоча ведаць? Яе позірк блукаў.

— Не бойся, — прашаптала яна. Я не адразу зразумеў, што яна мела на ўвазе і чаму было так важна, каб менавіта я не баяўся. Я толькі бачыў, што яна хвалявалася, у яе вачах быў незвычайна пакутлівы, пранізлівы выраз. І раптам у мяне з'явілася думка. Я зразумеў, пра што яна думала. Ёй здалося, што я баюся яе, бо яна хворая.