Читать «Смерць Івана Ільіча. Крэйцарава саната. Гаспадар і парабак» онлайн - страница 30

Славуты доктар развітаўся з сур’ёзным, але не з безнадзейным выглядам. I на нясмелае запытанне, якое з узнятымі на яго бліскучым страхам і надзеяй вачмі паставіў Іван Ільіч, ці ёсць магчымасць выздараўлення, адказваў, што ручацца нельга, але магчымасць ёсць. Позірк надзеі, з якім Іван Ільіч праводзіў доктара, быў такі жаласны, што, перахапіўшы яго, Праскоўя Федараўна нават заплакала, пакідаючы кабінет, каб перадаць ганарар славутаму доктару.

Добры настрой, які быў выкліканы абнадзейваннем доктара, працягваўся нядоўга. Зноў той самы пакой, тыя ж карціны, гардзіны, шпалеры, пляшачкі і тое ж сваё хваравітае пакутнае цела. I Іван Ільіч пачаў стагнаць; яму зрабілі ўпырскванне, і ён забыўся.

Калі ён ачуўся, на зямлю ападаў змрок; яму прынеслі абедаць. Ён паеў праз сілу булёну; і зноў тое ж, і зноў блізкая ноч.

Пасля абеду, а сёмай гадзіне, у пакой зайшла Праскоўя Федараўна, апранутая як на вечар, з тоўстымі, падцягнутымі грудзьмі і са слядамі парфумы на твары. Яна яшчэ раніцаю казала яму пра паездку іх у тэатр. Прыехала Сара Бернар, і ў іх была ложа, якую ён настояў, каб яны ўзялі. Цяпер ён забыў пра гэта, і яе ўбор абразіў яго. Але ён не паказаў свае абразы, калі прыгадаў, што ён сам настойваў, каб яны купілі ложу і ехалі, таму што гэта для дзяцей выхаваўчая эстэтычная асалода.

Праскоўя Федараўна зайшла здаволеная сабою, але як быццам вінаватая. Яна прысела, спытала пра здароўе, як ён бачыў, дзеля таго толькі, каб спытаць, але не дзеля таго, каб даведацца, бо і даведвацца не было пра што, і пачала гаварыць пра тое, што ёй трэба было: што яна ніколі не паехала б, але ложа ўзята, і едуць Элен і дачка і Пятрышчаў (судовы следчы, жаніх дачкі), і што нельга пусціць іх адных. А што ёй было б куды больш прыемна пасядзець з ім. Толькі ён без яе хоць бы выконваў усе прадпісанні доктара.

— Ага, і Федар Пятровіч (жаніх) хацеў зайсці. Можна? I Ліза.

— Няхай зойдуць.

Зайшла дачка, разадзетая, з аголеным маладым целам, тым целам, якое гэтак прымушала пакутаваць яго. А яна яго выстаўляла. Дужая, здаровая, мусіць, закаханая і злосная на хваробу, пакуты і смерць, якія перашкаджалі яе шчасцю.

Зайшоў і Федар Пятровіч у фраку, завіты á la Capoul, з доўгай жылістай шыяй, абкладзенай шчыльна белым каўнерыкам, з вялізнымі белымі грудзьмі і абцягнутымі тоўстымі ляжкамі ў вузкіх чорных штанах, з адной нацягнутай белай пальчаткай на руцэ і з клакам.

За ім упоўз непрыкметна і гімназістык у новенькім мундзірчыку, нябога, у пальчатках і з жахлівай сінечай пад вачыма, значэнне якой ведаў Іван Ільіч.

Сына ён заўсёды шкадаваў. I страшны быў яго спалоханы і спачувальны позірк. Апрача Гарасіма, Івану Ільічу здавалася, што адзін Васіль разумеў і шкадаваў.

Усе селі, зноў спыталі пра здароўе. Запанавала маўчанне. Ліза спытала ў маці пра бінокль. Усчалася спрэчка паміж маткаю і дачкою, хто куды яго падзеў. Атрымалася непрыгожа.

Федар Пятровіч спытаў у Івана Ільіча, ці бачыў ён Сару Бернар. Іван Ільіч не зразумеў спачатку, пра што ў яго пыталіся, а потым сказаў:

— Не; а вы ўжо бачылі?