Читать «Населены востраў» онлайн - страница 6

Аркадзій Натанавіч Стругацкі

Ён спыніўся, прыслухоўваючыся. Дзесьці ў глыбіні гушчару чуўся манатонны глухі рокат, і Максім згадаў, што ўжо даўно чуе гэты рокат, але толькі цяпер зьвярнуў на яго ўвагу. Гэта была не жывёла і не вадаспад — гэта быў мэханізм, нейкая барбарская машына. Яна храпела, узрыквала, скрыгатала мэталам і распаўсюджвала непрыемныя іржавыя пахі. І яна набліжалася.

Максім прыгнуўся і, трымаючыся бліжэй да бакавіны, бясшумна пабег насустрач, а потым спыніўся, ледзь не выскачыўшы адразу на скрыжаваньне. Дарогу пад прамым вуглом перасякала іншая шаша, вельмі брудная, з глыбокімі пачварнымі каляінамі, зь якіх тырчалі абломкі бэтоннага пакрыцьця, кепска пахнучага і вельмі, вельмі радыёактыўнага. Максім прысеў на кукішкі і паглядзеў налева. Рокат рухавіка і мэталічны скрыгат насоўваліся адтуль. Глеба пад нагамі пачала ўздрыгваць. Яно набліжалася.

Праз хвіліну яно зьявілася — бессэнсоўна велізарнае, гарачае, сьмярдзючае, усё з кляпанага мэталу, топчучы дарогу жахлівымі гусеніцамі, аблепленымі брудам, — не імчала, не кацілася — перла, гарбатае, неахайнае, бразгочучы адсталымі лістамі жалеза, начыненае сырым плютоніям напалову зь лянтанойдамі, бездапаможнае, пагрозьлівае, безь людзей, тупое і небясьпечнае — перавалілася праз скрыжаваньне і папёрла далей, хрумстаючы і скуголячы струшчаным бэтонам, пакінуўшы за сабой хвост распаленай духаты, схавалася ў лесе і ўсё рыкала, варочалася, парыквала, паступова заціхаючы ўдалечыні.

Максім перавёў дух, адмахнуўся ад заедзі. Ён быў ашаломлены. Нічога настолькі недарэчнага і ўбогага ён ня бачыў ніколі ў жыцьці. Так, падумаў ён. Пазытроннага эмітара мне тут не дастаць. Ён паглядзеў усьлед пачвары і раптам заўважыў, што папярочная дарога — ня проста дарога, а прасека, вузкая шчыліна ў лесе: дрэвы не закрывалі над ёю неба, як над шашой. Можа, дагнаць яго? — падумаў ён. Спыніць, пагасіць кацёл... Ён прыслухаўся. У лесе стаяў шум і трэск, пачвара варочалася ў гушчары, як гіпапатам у дрыгве, а потым рокат рухавіка зноў пачаў набліжацца. Яно вярталася. Зноў сапеньне, рык, хваля смуроду, ляск і бразгат, і вось яно зноў перавальвае праз скрыжаваньне і прэ туды, адкуль толькі што выйшла... Не, сказаў Максім. Не хачу я зь ім зьвязвацца. Не люблю я злых жывёл і барбарскіх аўтаматаў... Ён пачакаў, пакуль пачвара схавалася, выйшаў з кустоў, разьбегся і адным скачком перамахнуў праз разварочанае заражанае скрыжаваньне.