Читать «Закрываўленае сонца (Гараватка - 2) (на белорусском языке)» онлайн - страница 71

Зноў Косьцiк у вельмi пакрыўджанага ператварыўся.

- Апяць хачу спрасiць цябе, таварыш Бахмач, чаму ты ў камбед нi запiсаўся? Га? Пачаму?

Пракоп маўчаў.

- Спрашываю, ну атвiчай-жа! Языка нi маеш, цi што?

- А можа й нi маiць? - усьмiхнуўся Лявон.

Косьцiк стрэлiў ў Лявона дакорлiвым позiркам.

- Ну, таварыш Бахмач, скажы чаму ты ў камбед нi запiсаўся? Да разьве, есьлi-б ты запiсаўся, мукi мала было-б табе? Зачэм-жа тады малоць?

- Я чужога нi хачу, - цьвёрда сказаў Пракоп.

Дзяцюкi цяпер пазiралi адзiн на аднаго ды на Пракопа з такой няўцямнасьцю, быццам-бы пачулi, што Лiтоўцы маюць зараз пад зямлю правалiцца.

- Э-гэ! - сьвiснуў Сабакевiч. - Ты слышыш, таварыш Шпунт? Слышыш, што сказаў?

- Чую, чаму-ж не...

- Ён сказаў, што чужога ня хочыць, пераказваў, быццам вялiкую тайну, прыцiскаючы й зьдзекваючыся з кажнага слова Сабакевiч.

- Так верна, - згадзiўся Лявон. - Таварышч Бахмач кажыць, што чужога ня хочыць.

- Якое гэта чужое, ты iдзiёт? - раўнуў Косьцiк.

Пракоп, цяпер ўжо не на жарты перапалоханы, адступiў крок назад. Косьцiк наблiзiўся, дыхаў алькагольным гарам у твар. Ён пачаў цiхiм, сiпатым зьмяiным голасам, так што ледзь чуваць было. Голас набiраў моцы.

- Сам таварыш Ленiн када-то сказаў: граб награбленае! Да! Таварыш Ленiн так i сказаў. А ты, дзiравенскi iдзiёт, думаiш, што ты мудрэй Ленiна, га? Спрашываю цябе! Ты ня хочаш чужога? Якога гэта чужога? Разьве панскае i асаднiцкае то нi наша? Разьве ня мы на iх работалi, разьве нi яны нашым потам жылi, ды ад нас пасьледнi кусок хлеба забiралi? Га? За каго ты таварыша Сталiна й нас шчытаiш, за дурняў? Га?

Косьцiк адыйшоўсдя ад парогу варыўнi. Ён зрабiў пару кругоў па гумне, пазiраючы коса на Пракопа й iншых.

- Ну а як ты, Янук, думаiш, праўду гавару, цi не? - спытаў Янука.

- Так, - буркнуў ледзь чутна перапалоханы Янук. Даўно спасьцярог, што Косьцiк быў азброены й навет пару разоў руку на кабуры трымаў.

- От вiдзiш, таварышч Бахмач, дажа й сын твой са мной сагласiн. Ну што-ж, iдзiёт ты да й толька таво...

Сабакевiч махнуў рукой, плюнуў на бок i спынiўся ў вадчыненых варотах гумна. Залажыўшы рукi назад, доўгi час стаяў нярухома. Лявон спынiўся побач, мяркаваў што будзе далей. Пракоп выйшаў з варыўнi, надзеў кашулю. Ён пазiраў на Янука, ня ведаў што рабiць. Маўчаньне трывала доўга. На страсе паднялi вэрхал вераб'i. Кiнуўся на некага доктараў Мурзiк.

- Пракоп, нясi гарэлку! - адвярнуўся Косцiк i гукнуў на Бахмача. - Маць тваю за нагу, так i быць. Хоць ты i iдзiёт, алi-ж разам страдалi, дык i трэба адпразнаваць прыход нашай камунiсьцiчаскай савецкай власьцi... Як ты думаеш, Лявон?

- Верна, нужна адпразнаваць, - падхапiў Шпунт.

Пракоп ня рушыў зь месца. Зьняважаны й перапалоханы, пазiраў то на двух басякоў, то вельмi ўпарта глядзеў на Янука, быццам у яго вачох ратунку шукаў.На таўстых Косьцiкавых вуснах пырхала ледзь заўважная ўсьмешка, дрыгаў шрам на лбе.

- Ну дык чаго стаiш, як той на вясельлi? - падняў голас Сабакевiч. - Цi можа за савецкую ўласьць ня хочаш з намi выпiць? Кажу, гарэлкi нясi!