Читать «Дзяльба кабанчыка» онлайн - страница 8

— Адну зарэжу,— разважала маці,— а дзве пакіну. Будуць ягняткі. Лета пагадую, да той зімы, вось і яшчэ аўчынкі, нідзе не валяюцца.

Яна рашучая, але і Сцяпан гэтакі, у маці:

— Трэба ўсіх рэзаць.

— Не, сынок.

— Сам парэжу. I карову старую завяду на ферму. Навошта кармы пераводзіць? На той год маладая будзе.

— Калі яшчэ?..

Вось гэтак, бывала, і пры бацьку ішла за сталом размова, звычайная для вёскі: пра карову, кабаноў, сена, авечак. I тады не аднолькава ў хаце думалі. Бацька, бывала, у адно, што бык, увапрэцца, не саступіць, а маці ў другое. I паспрачаюцца. Але ніколі, здаецца, ад тых спрэчак не нарастала на душы ў Сцяпана столькі гаркаты, прыкрасці. Лёнік — чалавек чужы, сусед, а і яму відаць: навошта старой гэтак упрагацца, знясільвацца, калі ўжо сіл няма, сям’я па гарадах рассеялася, не сабраць? Бяда ацірацца ў жыцці гультаём, сабе і людзям бяда, але і гэтак надрывацца, жывучы адной,— нічога разумнага. Ды і сёстры злавалі Сцяпана. Швагер злаваў. Усе пілі, елі, а маці што параілі? Збываць скаціну ці трымаць? Нічога не сказалі. I не скажуць. Сказаць, каб трымала, языкі не павернуцца, бо не сляпыя, бачаць, які гэта цяжар, асабліва старой хворай жанчыне: што тады пра яе іх сусед падумае, вёска? I сказаць, каб не трымала, не хочуць: чым кепска ўзяць з вёскі дармавы кавалак?

Маці, можа, больш, як Сцяпану, прыкра ад усёй гэтай размовы. Таму і павярнула ў іншы бок:

— Што вы ўсё пра мяне ды пра мяне? Пра кабаноў, авечак. А пра сябе? Жыву і не ведаю, што там з дзецьмі. Ты, сынок, дзе хоць робіш?

Сцяпан і рады пахваліцца:

— Метро будую. Пад зямлю дарогу людзям пракладаю.

Лёнік і Коля ў адзін момант, не згаворваючыся, пырснулі ад рогату.

— Самі... туды людзі дарогу самі знойдуць.

Маці іх рогат не спадабаўся, адвярнулася ад іх і сур’ёзна глядзела сыну ў твар.

— Ці даўно веласіпеды рабіў?

— Велікі, цётка Ганна, сваё ад’ездзілі,— весела, не сунімаючыся, працягваў Лёнік.— Будзем пад зямлёю сяліцца, на эскалатарах ездзіць. Стаў і едзь, нават нагамі не трэба перастаўляць. Паехаў і паехаў. Прамым ходам — у рай.

Тут і яна павесялела:

— Бач, які ты, Лёнік, шустры? У рай! А можа, у пекла? Чаго хто варты. На тым тваім эскаватары...

— Ды не экскаватары, на эс-ка-ла-та-ры!

Старая падумала-падумала і пайшла ў наступ:

— Бач, які!.. Ты, Сцяпан, тапчы сваю сцежку-дарожку там, пад зямлёю, а ён, бач, сваю знайшоў тут, пад сонейкам. Во які ты, Лёнік, хітры!

— А не ўсё роўна, дзе жыць, што рабіць? — не паддаўшыся на жарты, разважаў Сцяпан.— Веласіпеды, метро...

Маці зноў насцярожылася:

— Як гэта ўсё роўна?

— Ну, можа, у вёсцы не ўсё роўна. Араць ці жаць — не ўсё роўна, вядома. А там... Абы плацілі.

Тут яна як быццам і сына не зразумела, не дайшла да яе ягоная думка. Не хітрая, а не дайшла. I спрачацца ўжо не кідалася. Маўчала: што ён такое сказануў?..

Матчыны рукі ляжалі на краі стала, трымалі відэлец з кавалкам пячонкі, і Сцяпан, прыгледзеўшыся раптам жахнуўся: якія ж яны старыя! Здрабнелі, счарнелі, абсыпаліся шэрым прысакам, быццам толькі што вымяталі з печы вугалле і попел, а запясці танкля выя, усохлыя. Такімі, здаецца, не былі раней. Не, ніколі. Ажно вачам зрабілася горача. Адвёў убок, каб матчыных рук не бачыць, і толькі цяпер заўважыў, што за акном сцямнела, змрок загусцеў у хаце.