Читать «Вяроўка (на белорусском языке)» онлайн - страница 3
Мопассан Ги Де
- Гэта я, гэта я.
Так ён i iшоў за жандарам.
Мэр чакаў яго, седзячы ў фатэлi. Гэта быў тутэйшы натарыус, чалавек тоўсты, паважны i вялiкi аматар напышлiвых фраз.
- Пане Ашкорн, - сказаў ён, - сёння ранiцай на дарозе ў Бёзвiль людзi бачылi, як вы паднялi пулярэс, згублены панам Ульбрэкам з Манвiля.
Вясковец збянтэжана глянуў на мэра i, сам не ведаючы чаму, спалохаўся ўжо аднаго толькi падазрэння, якое павiсла над iм.
- Што, як гэта? Я падняў пулярэс?
- Так, менавiта вы.
- Слова гонару, я i ведаць пра яго нiчога не ведаю.
- Але вас бачылi.
- Мяне бачылi? Ды хто, хто мог мяне бачыць?
- Рымар Маляндэн.
I тады стары прыгадаў, ён усё зразумеў i, пачырванеўшы ад гневу, крыкнуў:
- Ага! Вось хто мяне бачыў! Стары ёлуп! Ён бачыў, як я падняў вось гэтую во вяроўку - вось, глядзiце, пане мэр.
Ён пашнырыў у кiшэнi i дастаў адтуль абрывак вяроўкi.
Але мэр недаверлiва крутануў галавой.
- Не, пане Ашкорн, вам не ўдасца переканаць мяне, што рымар Маляндэн, чалавек, варты ўсякага даверу, зблытаў гэтую вяроўку з пулярэсам.
Стары селянiн як ашалеў. Ён падняў руку i, плюнуўшы ўбок, каб пацвердзiць сваю сумленнасць, паўтарыў:
- Але гэта праўда, далiбог, гэта святая праўда, пане мэр. Клянуся ратункам маёй душы!
Мэр нiбы не пачуў:
- I нават пасля таго, як вы паднялi гэтую рэч, вы яшчэ доўга шукалi, цi не выпала нейкая манетка ў гразь.
Бедны стары задыхаўся ад знявагi i страху.
- Ды... цi можна такое казаць... цi ж можна такое казаць... якую хлусню выдумляюць, каб зганьбiць сумленнага чалавека! Цi ж можна такое казаць!..
Але колькi ён нi пратэставаў, усё было дарма, яму не верылi.
Яму зрабiлi вочную стаўку з Маляндэнам, i той паўтарыў i пацвердзiў свае словы. Яны лаялiся i бэсцiлi адзiн аднаго добрую гадзiну. Па асабiстай просьбе Ашкорна абшукалi. Але нiчога не знайшлi.
Нарэшце, дужа расчараваны, мэр мусiў яго адпусцiць, але папярэдзiў, што перадасць справу пракурору i будзе чакаць яго рашэння.
Навiна хутка разышлася. На выхадзе з мэрыi старога абступiў натоўп, усiм было цiкава, у яго распытвалi - хто сур'ёзна, хто з усмешкай, але без абурэння. I тады ён пачаў расказваць гiсторыю з вяроўкай. Яму не давалi веры. Усе толькi смяялiся.
Ён iшоў па вулiцах мястэчка, яго ўвесь час спынялi, ён сам спыняў сваiх знаёмых i ўжо каторы раз паўтараў сваю споведзь, апраўдваўся i выварочваў кiшэнi, каб давесцi, што ў яго нiчога няма.
Яму казалi адно:
- Iдзi, iдзi, стары шэльма.
Гэта яго злавала, ён нерваваўся, кiпеў, кiдаўся ў роспач ад таго, што яму не вераць, i, не ведаючы, што рабiць, зноў i зноў паўтараў сваё.
Цямнела. Трэба было вяртацца дахаты. Ён рушыў у дарогу з трыма сваiмi суседзямi i паказаў iм тое месца, дзе падабраў вяроўку. Увесь час, пакуль яны iшлi, ён толькi i гаманiў пра сваю бяду.
Позна вечарам, калi яны вярнулiся ў вёску, ён абышоў усе двары ў Брэатэ i ўсiм расказваў пра сваё няшчасце. Яго слухалi з недаверам.
Ён пакутаваў праз гэта ўсю ноч.