Читать «Беларусы, вас чакае Зямля (Гараватка - 3) (на белорусском языке)» онлайн - страница 85

- Пекны нож. Знаеш, я некалi такi ў Лазоўскага вiдзiў. Ягоны?

Антось не адказаў на пытаньне.

- Спрабуй, пацэль так у дрэва, як я, - запрапанаваў дзяцюк.

Янук паглядзеў на забойчую прыладу, памяркаваў, зiрнуў на Антося, нацэлiўся i зь вялiкiм размахам кiнуў нож у бярозу. Нож крутнуўся ў палёце, збочыў, бразнуўся аб камель i ўпаў.

- Нi так лёгка, як здаецца, га? - суха ўсьмiхнуўся Дзяркач. Ён узяў прыладу зь Януковай рукi й пакуль юнак азiрнуўся, яна дакладна, як раней, сьвiснуўшы ёмка ў паветры, уелася ў камель дрэва.

- Каб табе гусак на нагу наступiў! Як ты гэта робiш спрытна! - крыкнуў з захапленьнем Янук. - Навучы мяне.

- Яно нi так проста, як выглядаiць. Трэба перш ацанiць адлегласьць, а як кiдаеш нож дык знаць яго цэнтар вагi; от кiдаеш ручкай i мусiць перакруцiцца, каб упiўся ў дрэва носам. Кумекаеш? Алi гэта найболi практыкi трэба. Мусiш ужо мець так руку набiтую, каб яна сама, як кажацца, пранюхала... вока глянула, ацанiла, а рука ўжо й знаiць як... от. Практыка вялiкая трэба.

- А ты доўга кiдаў, пакуль навучыўся?

- Эх, гадамi. I многа залежыць яшчо, што кiдаеш. От гэты нож я па вазе выбраў, якраз на маю руку. Знаеш, ты пэўня чуў, што Цыганы, Гiшпанцы й паўднёвыя народы, як Iтальянцы, яны ў гэтай штуцы вялiкiя майстры, добрыя, прыгодныя для кiданьня, паляўнiчыя нажы маюць.

- А ў цябе яшчо болi такiх нажоў ёсьцiка?

- Казаў табе: як многа будзеш ведаць то скора састарэешся.

Янук зморшчыўся.

- Ну ня крыўдуй на мяне, - усьмiхнуўся Антось, - што я пажартаваў. Пэўне-ж у мяне ёсьць яшчо... Калi-небудзь пакажу, калi цябе зiкавяць.

Запахла печанай бульбай. Антось разгарнуў прысак, выхапiў бульбiну, памацаў яе, абцёр попел, разламаў.

- Вяры, гатовая.

Янук узяў бульбiну, пачаў хукаць на яе, абiраць ды сеў на чурбан дрэва.

- От каб яшчо шчыпцi солi да гэтага.

- А во, на, - выняў Антось зь кiшэнi закручаную ў шматцы соль. - Бяры на руку.

Воддаль, на нязусiм яшчэ добра ўмерзлых, сьнегам прыцярушаных купiнах ля кустоў лазьняку нешта заварушылася. Янук спасьцярог яго першы. Гэта быў высокi, з шырокай, разьлеглай, сукаватай каронай лось. Ён спакойна разглядаўся.

- Глянь, Антось, тамака, пад той стажок!

- Iш ты яго! - захапiўся Дзяркач. - Даўна-ж я такога ня вiдзiў. От каб добрую дубальтовачку ў рукi!

- I ты забiў-бы яго?

- А чаму-ж не?

- Шкада. Я такога першы раз на свае вочы вiджу. Раней толькi ў падручнiку прыроды з прыроды спатыкаў, - зьдзiўляўся Янук.

Разгледзеўшыся ды, мусiць, наважыўшы, што небясьпекi зьнiкуль няма, лось паволi наблiзiўся да стага й пачаў скубсьцi сена.

- Калi нi я дык нехта другi заб'ець. Цяперака, вайной, знаеш...

Антось устаў, улажыў у рот пальцы й моцна сьвiснуў. Лось падняў галаву, зiрнуў у гэты бок i, не марудзячы, накiраваўся ў гушчар.

16

Пры яркiм сьвятле электрычнай лямпачкi Падгайскi пiльна прыглядаўся Антосю Дзеркачу, Здавалася, што пытаньне, павiслае ў паветры, адказам сьвяцiлася ў вачох агранома.

- Дык як табе гэта ўдалося?

Тыдзень перад тым, у глухую васеньнюю ноч, калi золь трымала людзей на запеччах, калi, згодна народнае мудрасьцi, "добры гаспадар скацiны на такую непагадзь ня пусьцiць", у ноч цёмную, "як пальцам у вока", нехта нарэшце справiўся з камандантам Бжончкам-Бронхэрам. Крывёю сьцёкшага, апруцянелага, знайшлi яго на сьцежцы ля жываплоту й прысадаў ля дому на водшыбе ад Гацяў. У кабуры - нязакрануты пiсталет, а пры трупе - нiякае прылады забойства. На мясцовым мэдпункце жандармэрыi вымяркавалi, што быў забiты ззаду, доўгай прыладай, якая спад левае лапаткi дастала да сэрца. Паводля пазыцыi, у якой ляжаў, сьледчыя вымяркавалi, што каманданта забiлi й неспадзеўна, бо пазыцыя, - тварам унiз, з аднэй падкорчанай рукой, - не паказвала, каб баранiўся ад нападу.