Читать «Апошнія ахвяры сьвяшчэннага дуба (повесть)» онлайн - страница 111

Бурыла стаў наперадзе, яго высокі каўпак са стралой — знакам Перуна — быў горда ўзьняты над маленькай галавой, зялёныя вочы спакойна глядзелі на натоўп. Ён зьлегку адкашляўся, каб голас яго быў важкім і гучным. Якраз Бурылу было даверана ад імя вешчых старцаў і вялікага жрэчаства Вільні вынесьці вырак злачынцам. І ў гэтым таксама была незвычайнасьць і важнасьць таго, што тут адбывалася, бо заўжды выракі чытаў возны, у лепшым выпадку — войт места. І ніхто ня памятаў, каб пры пакараньні сьмерцю прысутнічаў сам гаспадар Княства.

Кумец глядзеў на вялікага князя. Яму чамусьці ўзгадалася ахвярапрынашэньне Векшы і ейная кроў на нагах у Перуна. Тады Альгерд стаяў спакойна, бо ўдзел у ахвярапрынашэньнях успрымаў як частку свайго вялікняскага становішча. Цяпер, як ні валодаў сабой вялікі князь, было бачна, што ён добра ўсьведамляе незвычайнасьць моманту і ненавідзіць усё, што адбываецца тут. Нават тое, што вялікі князь адводзіць вочы ўбок і не глядзіць на братоў, замест таго каб з нянавісьцю ўглядацца ў іх, сьведчыла пра нежаданьне Гаспадара караць сьмерцю сваіх былых прыдворных. Кумец жа пазіраў на валадара Княства са спагадай. Жыцьцё не такое ўжо і доўгае, а тое, што адбываецца паміж імі зараз, а менавіта забойства яго і брата — застанецца. А яшчэ дазнаўся ён, хаця і быў у цямніцы, што пад хатнім арыштам і пад сьледствам зараз знаходзіцца Круглец, якому таксама пагражае пакараньне.

Ад гэтага часу Альгерда заўсёды будуць узгадваць разам з ім, Кумцом, і яго братам Няжылам, а можа, і Кругляцом — што б ні зрабіў вялікага і выдатнага гэты валадар Княства. І абвостраным, ужо амаль вешчым позіркам, бо глядзеў адтуль, ён убачыў Альгерда праз многія гады — уладнага, славутага сваімі справамі вялікага князя, які ваюе за Княства і ўздымае яго, ды ня сьпіць па начах і пачувае сябе няшчасным…

— Пачынайце! — як адчуўшы гэтыя думкі і хочучы перарваць іх, грозна кінуў Альгерд.

— Ваша Мосьць, я казаў Вам, яшчэ няма вялікай жрыцы Нары! — таропка папярэдзіў Бурыла.

Гэта таксама было нечуваным парушэньнем векавых звычаяў: у сьвяшчэнныя гаі не дазвалалася нават набліжацца жанчынам. Але Нара дамаглася гэтай прывілеі ад вешчых старцаў, і яны пасьля доўгіх ваганьняў адступілі. Калі нельга пускаць яе, казала вялікая жрыца, тады нельга дапускаць да Дуба і вялікага князя, які меў жонку-хрысьціянку і сам з дзяцінства быў ахрышчаны. А пасьля, неяк неўпрыкмет, выйшла, што дазволам можа пакарыстацца і ейная сястра Дзівейна…

Альгерд на хвіліну завагаўся, ды яму не давялося перад усімі альбо паслухацца вялікага жраца, альбо запярэчыць яму: дзьве жанчыны на белых конях амаль разам вылецелі з-за дубоў і паскакалі да памосту. Натоўп вохнуў і, узбуджаны, зноў ледзь не прарваўся скрозь ланцуг варты. Ваявода ціха сказаў некалькі слоў мечніку, і колькасьць вояў ля месца, дзе сядзеў гаспадар і ягоная сьвіта, стала павялічвацца. Тым часам вершніцы саскочылі з коняў, і адна з іх нізка схілілася перад Альгердам, а другая коратка пакланілася кіўком галавы. Усё ў іх было вытанчаным і падкрэсьлівала іхнюю вабнасьць, такую розную і ў той жа час усемагутную: сукня зялёнага шоўку ў Дзівейны і белая, як аблокі, з усходняга мусьліну ў Нары. Белая, з таго самага мусьліну намітка ў Дзівейны і зялёны, з рыжай лісінай апушкай каўпак у яе сястры, з якога зьвісала, абдымаючы плечы, залацістая тонкая тканіна. Яны нібы дапаўнялі адна адну — у аднолькавых пантофліках з ласінае скуры і ў сукнях, чые колеры нібы плаўна пераходзілі з адной на другую.