Читать «Анталёгія сучаснага беларускага мысьленьня» онлайн - страница 18

Разьвіцьцё рытуальна-культавай падсыстэмы — істотны фактар аб’яднаньня першасных этнічных груповак. Калі прымітыўныя формы рытуальна-культавай падсыстэмы выступалі ў якасьці аб’яднальнага фактару вакол нейкай супольнай, сумеснай дзейнасьці, то разьвітая сыстэма паганства, якая, уласна кажучы, ёсьць апошняй этнічнай формай сьвядомасьці й часткова самасьвядомасьці, паўстае аб’яднальным фактарам прыкметы не супольнай, а падобнай, аднатыпнай дзейнасьці. Яна перадусім адлюстроўвае агульнасьць спосабаў жыцьцядзейнасьці ў межах экалягічна адметнай прасторы ці тэрыторыі. Гэтае падабенства ў спосабах жыцьцядзейнасьці, ці нават іхная агульнасьць, зьяўляецца неабходнай умовай давяршэньня этнагенэзыснага працэсу. Агульнасьцю й аднатыпнасьцю спосабаў жыцьцядзейнасьці вызначаюцца скрайнія межы этнагенэзыснага працэсу.

Разам з тым, неабходна адзначыць, што культава-рытуальная падсыстэма — гэта й своеасаблівы мэханізм кансалідаваньня этнасу. Для ягонага функцыянаваньня характэрна наяўнасць двух рэжымаў — пасіўнага й актыўнага. У рэжыме свайго пасіўнага функцыянаваньня гэтая падсыстэма дэманструе адсутнасьць якіх-кольвек істотных супярэчнасьцяў паміж рознымі сэгмэнтамі нараджальнага ці ўжо саманароджанага этнасу.