Читать «Тэўтонскi ордэн - Ад Ерусалiма да Грунвальда (на белорусском языке)» онлайн - страница 36

Армiя Тэўтонскага ордэна вызначалася большай дысцыплiнаванасцю i арганiзацыяй, чым iншыя заходнеэўрапейскiя войскi. Для братоў-рыцараў вайна была безупынным заняткам. Аднак уласна ордэнскае войска ў Грунвальдскай бiтве складала меншасць сярод апалчэння прускай шляхты, "гасцей", наймiтаў i саюзнiкаў.

Ваеннае мастацтва беларусаў, якiя складалi аснову армii Вiтаўта, знаходзiлася на больш высокiм узроўнi. Актыўна ўжываючы рыцарскую коннiцу, беларусы i ўкраiнцы адначасова многае перанялi i ўдасканалiлi з ваеннага майстэрства ўсходнiх народаў. Iх войскi былi дысцыплiнаванымi, рухомымi, здольнымi на складаныя манеўры ў ходзе бiтвы, такiя, як флангавыя абходы, уяўныя адступленнi з падвядзеннем ворага пад удар свежых сiлаў i г.д. Гэтыя якасцi былi выдатна прадэманстраваныя ў Грунвальдскай бiтве.

Асноўныя падзеi разгарнулiся на няроўнай мясцовасцi памiж паселiшчамi Грунфельд (чамусьцi польскiя гiсторыкi перайменавалi яго ў Грунвальд, адкуль i назва бiтвы), Стэнбарк (Таненберг - у лiтаратуры бiтва называецца яшчэ Таненбергскай*) i Людзвiгава (Людзвiгсхоф). Тутэйшыя пакатыя пагоркi вышынёй каля 200 м падзялялiся даволi шырокiмi далiнамi. З трох бакоў месца бiтвы было акружана лясамi. Хохмайстар, дакладна вылiчыўшы маршрут ворага, першы прыбыў сюды з войскамi i прыняў меры да ўмацавання пазiцыi. Былi выкапаныя i замаскiраваныя ямы-пасткi, расстаўлены гарматы, арбалетчыкi i лучнiкi. Ульрых фон Юнгiнген разлiчваў затрымаць варожую коннiцу каля перашкодаў, засыпаць яе стрэламi з гармат, арбалетаў i лукаў. Адбiўшы такiм чынам атаку i нанёсшы ворагу страты, кiнуць у бой сваю коннiцу. Хохмайстар слушна iмкнуўся такiмi тактычнымi хiтрасцямi неяк кампенсаваць перавагу саюзных войскаў у колькасцi.

* Беларускi летапiс называе бiтву Дубровенскай па назве блiжэйшага горада.

Ноччу з 14 на 15 лiпеня перад узыходам сонца саюзная армiя выйшла з лагера пад Дуброўнай i рушыла ў накiрунку Стэнбарка i Ульнава. Праз 10 км войскi сталi абозамi каля возера Лубень. Ягайла ў спецыяльнай паходнай каплiцы якраз збiраўся слухаць iмшу, калi атрымаў паведамленне аб з'яўленнi ворага. Гэта былi высланыя на разведку ордэнскiя аддзелы. Аднак кароль не перапынiў набажэнства. Ян Длугаш увогуле апiсвае ўдзел Ягайлы ў бiтве як самы нязначны, а ўсё кiраўнiцтва прыпiсвае Вiтаўту. Спрэчкi аб тым, хто камандаваў саюзнай армiяй пад Грунвальдам, цягнуцца доўга. Акрамя Вiтаўта i Ягайлы называюцца яшчэ два кандыдаты. Мы схiляемся да думкi аб сумесным кiраўнiцтве вялiкага князя i караля. Абодва мелi акрамя дыпламатычнага яшчэ i немалы вайсковы вопыт. Вiтаўт з самых маладых гадоў прывучаўся бацькам да вайны з крыжакамi. У Грунвальдскай бiтве ролi былi падзеленыя. Вiтаўт знаходзiўся на пярэднiм краi, кiраваў войскамi непасрэдна ў баi, самой сваёй прысутнасцю натхняў i падбадзёрваў вояў. Ён арганiзаваў выдатны манеўр з уяўным адступленнем. Ягайла ж знаходзiўся ззаду войскаў, мог скласцi агульнае ўяўленне аб справе i ўплываць на яе, уводзячы ў бой рэзервы.