Читать «Гронкi гневу (на белорусском языке)» онлайн - страница 5
Джон Стейнбек
- Ну дык паводзь сябе добра, а то да мяне ўсё роўна дойдзе.
Буфетчыца стаяла тварам да люстра. Яна нешта буркнула ў адказ. Шафёр паволi пачаў раскусваць гумку, шырока адкрываючы рот i энергiчна працуючы скiвiцамi. Потым пайшоў да грузавiка, на хаду размiнаючы жвачку зубамi, нарэшце засунуў яе пад язык.
Падарожнiк, якi стараўся ехаць на спадарожных машынах, падняўся з падножкi i скрозь акенцы кабiны паглядзеў на шафёра.
- Можа, падкiнеце, мiстэр?
Шафёр глянуў на бар.
- Хiба не бачыш, што ў мяне на ветравым шкле?
- Ну ясна - бачу... Але прыстойны чалавек заўсёды застаецца прыстойным, нават калi якая-небудзь багатая сволач прымушае яго ездзiць з такой наклейкай.
Шафёр марудна палез у кабiну, разважаючы над гэтымi словамi. Адмовiш, дык не толькi абняславiш сябе, але яшчэ i прызнаеш, што цябе прымушаюць ездзiць з такой наклейкай, пазбаўляючы людской кампанii ў дарозе. А возьмеш пасажыра, дык прылiчыш сябе да людзей прыстойных, якiя да таго ж не дазваляюць усякай багатай сволачы распараджацца табой, як ёй захочацца. Ён разумеў, што трапiў у пастку, але выйсця з яе не бачыў. А яму вельмi хацелася быць чалавекам прыстойным. Нарэшце ён зноў глянуў на бар.
- Як-небудзь прымасцiся на падножцы да таго вунь павароту, - сказаў ён.
Чалавек нырнуў унiз i ўхапiўся за дзвярную ручку. Матор зароў, счапленне бразнула, i вялiзны аўтафургон скрануўся з месца - першая скорасць, другая, трэцяя, потым машына пранiзлiва заскрыгатала i перайшла на чацвёртую скорасць. Перад вачамi чалавека, што прыпаў да падножкi, з галавакружнай хуткасцю праносiлася дарога, злiваючыся ў мутную пляму. Першы паварот быў за мiлю ад бара, там грузавiк збавiў ход. Чалавек на падножцы выпрастаўся, прачынiў дзверцы i прабраўся ў кабiну. Шафёр зiрнуў на яго праз шчылiнкi вачэй, не перастаючы жаваць гумку, быццам думкi яго i ўражаннi прыводзiлiся ў належны парадак з дапамогай скiвiц i толькi пасля гэтага пранiкалi ў мозг. Яго позiрк затрымаўся спачатку на новай кепцы, потым на новым касцюме i нарэшце слiзнуў да новых чаравiкаў пасажыра. Той усеўся ямчэй, зняў кепку i прамакнуў ёю пот на лбе i падбародку.
- Дзякуй, дружа, - сказаў ён. - А то капыты мае забаставалi.
- Новыя чаравiкi, - прамовiў шафёр. У голасе ў яго была тая ж змоўнiцкая хiтрынка, што i ў позiрку. - Хiба ж можна пускацца ў дарогу ў новых чаравiках, ды яшчэ такой спёкай!
Чалавек глянуў на свае запыленыя жоўтыя чаравiкi.
- Другiх не было, - сказаў ён. - Што ёсць, тое i носiш.
Шафёр уважлiва паглядзеў праз ветравое шкло на дарогу i крыху павялiчыў скорасць.
- Далёка выбраўся?
- Ага. Я асiлiў бы дарогу да канца, каб капыты не забаставалi.
Шафёр распытваў яго так, быццам вёў тонкi допыт. Закiдваў сеткi, ставiў пасткi.
- Шукаеш працы?
- Не. У майго старога тут участак - сорак акраў. Ён арандатар-здольнiк, але сям'я наша даўно ўжо ў гэтых месцах.
Шафёр шматзначна паглядзеў на палi ўздоўж дарогi, на палеглую, занесеную пылам кукурузу. З-пад пласта пылу сям-там вызiраў дробны пясчанiк. Шафёр сказаў быццам сам сабе:
- Так i сядзiць на сваiх сарака акрах? I пыл яго не засыпаў, i трактары не сагналi?