Читать «Сьцяна (на белорусском языке)» онлайн - страница 45

Будавалi асабнякi каапэратыўныя брыгады. Заказчык абавязваўся забясьпечыць iм пастаўку цэглы, цыманту, вапны, пяску, што было няпростай справай (апрача пяску). Кожны зь iх мазгаваў самым фантастычным чынам. Яны зыходзiлiся ранiцай у каапэратыў, стаялi ў калiдоры, галасьлiвiлi, жыва перадаючы сабе навiны; падобныя да неспрактыкаваных жабракоў, да пачынаючых курваў. Калi iх галасы пераўтваралiся ва ўсеагульны шум, каля дзевятай гадзiны, Сьцяпанава сакратарка прыадчыняла дзьверы ў калiдор i ўцiхамiрвала: "Панове! Перашкаджаеце працаваць!" Цiхлi яны, як пралётны градапад, сям-там яшчэ пакрапiўшы рэплiкай.

Заказчыкi прыходзiлi ў будынак каапэратыву, каб сустрэцца з брыгадзiрамi, што з раньня афармлялi нарыхтоўчую дакумэнтацыю ў ваддзеле паслугаў i разьвiцьця.

Пра гэтае сумнае вiдовiшча Сьцяпан аднойчы расказаў Кiры. Яна выслухала яго, пазяхнула: "Ой, прабач мне, Сьцёпа. У маiм арганiзьме, вiдаць, замала магнэзii", - вытлумачыла яна дзесьцi прачытаным.

- Паслухай, вось, што я знайшла ў гэтай кнiжцы, - Кiра зьмянiла тэму. Во, тут, - сказала яна, як заўважыў Сьцяпан, з бацькавай iнтанацыяй. - Слухай: "Князi, звычайна, не ўзвышаюць людзей годных i беззаганных, бо здаецца iм, што такiя людзi ня будуць мець нагоды аддзякаваць iм-жа ў гэткай ступенi, як узьняты зь нiкчэмнасьцi выгодны чалавечак або гультай. Прычым, яны знарочна даюць такому зразумець, што фартуна, якая зьяўляецца немагчымай бязь iх вялiкай ласкi, знаходзiцца ў вышэйшай цане, чымсьцi выдатнасьць. Калi часамi i ўзвышаюць яны добрага й сумленнага чалавека, дык рэдка дазваляюць яму даўжэй утрымацца на дадзенай пасадзе, бо супрацьставяць яму меней заслужанага, каб даказаць, што ўлада стаiць вышэй усялякiх заслугаў, i што заслугi цэняцца толькi тады, калi яны ёю дазволеныя або адобраныя", - яна чакала Сьцяпанавых словаў.

- Гучыць, быццам iнструкцыя мне, Кiрушка.

- Улада, Сьцяпанка, нярэдка ўяўляецца нам той машынай, што дае прадукцыю незалежна ад таго, хто яе абслугоўвае й даглядае.

- Уяўляецца, Кiрушка, уяўляецца... I ты, мабыць, памятаеш толькi аб выкарыстаньнi прадукцыi, - Сьцяпан: "Яна больш чытае, чымсьцi думае". Выпушчаную-ж дэталь можна, звычайна, шпурнуць у балота або выкарыстаць зусiм па-iншаму...

- Ну, я пайшла, - Кiра абарвала гаворку.

- Куды ты, Кiра? Вечар-жа...

- Я - да Анi.

- Няхай-бы тая Аня прыйшла да нас.

- Не люблю я канкурэнцыi, - какетна адказала яна Сьцяпану, падмалёўваючы сабе вусны перад люстрам.

Сьцяпан падаў ёй палiто й прыгожую шапку, якой яна ганарылася.

- Не заседжвайся, Кiра, доўга.

- Ня буду, Сьцяпан.

- Я выйду па цябе. Скажы, дзе мне чакаць?

- Нашто?! Я, хiба, маленькая?

- От, былое ўспомнiм, пазаляцаемся да сябе на вулiцы...

Яна не даслухала яго. Гэтак сьпяшаюцца людзi, якiм засталося пяць хвiлiнаў на тое, каб не спазьнiцца на працу - заспаўшыя.

Цi гэта ад сутыкненьняў зь цесьцем, у якiя аж ня верылася яму, цi ад гутарак з жонкай, якая штораз вiдавочней аддалялася кудысьцi ў сваё, Сумленевiчу - ад некаторага часу - працавалася надзвычай спакойна. У працы бываюць зацiшшы, калi няма цяжкiх у вырашэньнi справаў i шанцуе; сьвiнствы, i тыя нiкому не ўдаюцца тады. Дзейнiчае закон пралётнай бюракратычнай анамалii, сказаў Сьцяпану супрацоўнiк, якi, увосень i па-п'янаму, плакаў ад крыўды, што ўдаўся ён трусам. ("Ты палахлiвы, але ўчцiвы", - суцяшаў таго нейкi польскi сябар, намовiўшы яго на паўлiтроўку.)