Читать «Чазенія» онлайн - страница 4

– Будрыс. "Тры ў Будрыса сына, як і ён, тры ліцвіна..." Вы літовец? Прозвішча літоўскае, – сказаў, як заведзены, без усякай інтанацыі.

"Бач ты, Міцкевіча цытуе... У перакладзе Пушкіна!".

– Прозвішча не літоўскае, – сказаў Севярын. – Гэта проста размоўнае імя ад афіцыйнага "Варфаламей" – Баўтрамей, Бахрым, Баўтрук, Будрыс.

– На якой мове "размоўнае ад афіцыйнага"?

– На беларускай. Я з поўначы Беларусі.

– Севярын Варфаламей, – без усякага выразу абкатваў новую інфармацыю чалавечак. – Севярын Будрыс. На беларускай. З поўначы. Беларус. Размоўнае ад афіцыйнага...

– Што гэта вы, як кібер, працуеце? – з усмешкай спытаў Севярын.

– А вы што, мелі з імі справу?

– Даводзілася.

– Разгубіўся проста... А набілі б, сволачы. Га?

– Набілі б, – сказаў Будрыс.

– I я кажу, – пасур'ёзнеў Паўлаў. – Будрыс. З поўначы. Беларус... А я вось не ведаю, хто я. Тут табе і хахлы, і латышка, і ўсякага жыта па лапаце. – I ўжо зусім нечакана дадаў: – Мой прадзед быў жандарскі палкоўнік.

"Пачынаецца, – падумаў Севярын. – Плакалі мае грошыкі..."

Як большасць безабаронных слабавольных людзей, ён адразу ж прымірыўся з гэтым.

"Ну і добра. Не хапае, ці што? Прынамсі, мяркуючы па першых авансах, брахня будзе цікавая. Вып'ю. Сядзець буду позна. Можа ад віна і стомы хоць гэтая ноч пройдзе спакойна..."

Выпілі. Паўлаў частаваў.

– Кальмар. Вы ў нас тут навічок, то вам, пакуль тое, экзотыку давай.

Кальмар нагадваў смачную гуму, нарэзаную, як лапша. Паўлаў зноў выпіў і раптам без усякага выразу ў сініх вачах паўтарыў, нібы сам здзіўляючыся гэтай акалічнасці.

– Жандарскі палкоўнік... Але ён быў харошы жандарскі палкоўнік... Добры жандарскі палкоўнік. Ён быў... – I выпаліў, нібы са стромы ўніз галавою кінуўся, нібы ведаў, што ўсё адно ніхто не паверыць: – Ён быў... закаханы ў Веру Фігнер.

"Час ад часу не лягчэй! Пахне трэцяй бутэлькай..."

– Праўда. Добры жандарскі палкоўнік. Спачуваў нарадавольцам. Быў закаханы ў Веру Фігнер. Памагаў рэвалюцыянерам. А я вось – экс-чэмпіён. I зноў буду. Я ім так не дамся. У мяне – прадзедаў гарт...

I ён са значэннем узняў палец.

Нешта напаўзабытае, цень нейкага невыразнага ўспаміну, прамільгнула ў Будрысавай галаве. I сапраўды, недзе ён чытаў, чуў пра жандарскага палкоўніка, які... Урэшце, ці ён адзін? Многа было такіх. А таго, здаецца, саслалі.

– Прабачце, яшчэ раз прозвішча?..

– Паўлаў.

"I сапраўды, здаецца, так. Што ж, калі гэта і хлусня – дык хоць не сумная... Тым цікавей будзе слухаць..."

– А дзед мой купіў сабе рабыню-яванку. Тут у той час было цяжка з жанчынамі. А ў Сімеонаўскі Коўш прыходзілі паруснікі, джонкі, проста чаўны. Ён і купіў. Разам з вязкай бананаў і ракавінай-трыдакнай. Дагэтуль яны ў нас. То бок, бананы, вядома, яшчэ тады з'елі...

– Хіба праваслаўным дазвалялася пасля рэформы мець рабоў?

– Ды вы не зразумелі... Ну, кітайцам можна было.

– Хіба дзед – кітаец?

– З вамі гаварыць немагчыма. Які кітаец? Хто сказаў, што кітаец? Падобен я на кітайца? Вось каб да кітайца ў рабыні не трапіць, яна і згадзілася, каб дзед яе купіў. Пане ты божа мой, хіба не ясна?! Ён перагаварыў з ёю, яна згадзілася, ён яе купіў. Стала яна, тым самым, свабодная. Тут яе адразу ў царкву. Тут папу хабар. Тут яе адразу з купелі – на што рускім жанчынам мінімум шаснаццаць год патрабавалася – ды вакол аналою. Ды гулянка, ды... Словам, гэта мая бабка... А вы вось лепей, размоўны ад афіцыйнага сябра Будрыс, скабляначкі з трапангаў... Ды пад яе...