Читать «Ёна, або Мастак за працай (на белорусском языке)» онлайн - страница 8

Зрэшты, у вучняў была i iншая станоўчая рыса: яны прымушалi Ёну быць болей патрабавальным да сябе. У сваiх прамовах яны так высока ўзносiлi яго вартасцi, асаблiва дабрасумленнасць i працавiтасць, што пасля гэтага ён не мог дазволiць сабе нiякай палёгкi. Менавiта таму ён i кiнуў былую звычку згрызаць драбок цукру або шакаладу пасля заканчэння цяжкага месца ў карцiне. На адзiноце ён бы ўсё роўна ўпотай паддаўся гэтай слабасцi. Але ў яго духоўным дасягненнi яму дапамагала амаль заўсёдная прысутнасць вучняў i сяброў, перад якiмi было неяк няёмка грызцi шакалад, дый наогул - ён не мог дазволiць сабе дзеля такой нiкчэмнай прыхамацi перапыняць цiкавую размову.

Апроч таго, вучнi патрабавалi, каб Ёна заставаўся верны сваiм эстэтычным прынцыпам. Але Ёну даводзiлася доўга працаваць, раней чым яго азарала хуткая i няўлоўная блiскавiца, у святле якой рэчаiснасць на iмгненне паўставала перад яго вачыма ў сваiм некранутым выглядзе, i таму ўяўленне пра свае эстэтычныя прынцыпы ён меў даволi цьмянае. Затое ў вучняў наконт гэтага была безлiч сама супярэчлiвых i катэгарычных думак, i жартаў тут яны не прызнавалi. Часам Ёну, можа, i хацелася б дазволiць сабе нейкi капрыз, якi заўсёды быў сцiплым сябрам мастака. Але насупленыя бровы вучняў перад некаторымi палотнамi, якiя разыходзiлiся з iх уяўленнем пра прыгожае, прымушалi яго крыху больш разважаць над сваiм мастацтвам, i гэта прыносiла толькi карысць.

Нарэшце, вучнi дапамагалi Ёну i iншым чынам - яны прасiлi яго даваць ацэнку iх творам. Сапраўды, не было дня, каб яму не прыносiлi палатна з ледзь пачатым эскiзам. Каб забяспечыць свайму эцюду найлепшае асвятленне, аўтар ставiў яго памiж Ёнам i мастаковай карцiнай. Трэба было выказваць сваю думку. Яшчэ да нядаўняга часу Ёна адчуваў таемны сорам за сваю абсалютную няздольнасць даць ацэнку мастацкаму твору. За выключэннем некалькiх карцiн, якiя выклiкалi ў яго поўнае захапленне, i яўна пустой мазанiны, усё астатняе здавалася яму аднолькава цiкавым i не вартым увагi. Цяпер жа ён мусiў стварыць сабе цэлы набор разнастайных меркаванняў, тым больш што яго вучнi, як i ўсе сталiчныя мастакi, увогуле мелi пэўны талент, i таму, калi яны прыходзiлi, Ёну трэба было ўмець вызначыць даволi размаiтыя адценнi, каб кожнага ўлагодзiць. Гэты прыемны абавязак прымусiў яго назапасiць даволi багаты арсенал слоў i выразаў i акрэслiць свае погляды на мастацтва. Зрэшты, такiя клопаты не падрывалi яго прыроднай прыязнасцi. Ёна хутка зразумеў, што вучнi чакаюць ад яго не крытычных заўваг, з якiмi яны не ведалi, што рабiць, а падтрымкi i, калi магчыма, ухвал. Праўда, ухваляць кожнага трэба было па-рознаму. I тут адной звычайнай зычлiвасцi Ёну магло не хапiць. Таму да зычлiвасцi ён пачаў далучаць i сваю вынаходлiвасць.