Читать «Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)» онлайн - страница 16

- Пан Сэмброн?

- Ён самы. Будзьце ласкавы, заходзьце.

Нават такую кароткую фразу ён не змог прамовiць як след: пачаўся прыступ кашлю, якi глуха аддаваўся ў яго ў грудзях.

- Выбачайце. У мяне бранхiт...

У кватэры стаяў нейкi непрыемны саладжавы пах. Чулася, як шыпiць газавая гарэлка, кiпела вада.

- Камiсар Мэгрэ. Крымiнальны вышук.

- Я ведаў, што вы прыйдзеце да мяне. Вы цi хто-небудзь з вашых iнспектараў.

Пасярод стала, накрытага стракатым абрусам, якi цяпер можна было купiць хiба што ў барахольшчыка, ляжала газета, разгорнутая на той самай старонцы, дзе было кароткае паведамленне аб смерцi Турэ. Побач з газетаю стаялi талерка, шклянка з вадою, трохi падфарбаванай вiном, ляжаў невялiкi кавалак хлеба.

- Вы, здаецца, збiралiся абедаць?

- Нiчога, я не спяшаюся.

- Я вас прашу, не звяртайце на мяне ўвагi.

- Цяпер ужо ўсё роўна: маё яйка зварылася ўкрутую.

Усё ж стары пайшоў па яго на кухню. Гарэлка перастала шыпець.

- Сядайце, пан камiсар. Толькi лепш распранiцеся. З-за свайго бранхiту, ён у мяне застарэлы, я мушу залiшне палiць грубку.

Напэўна, ён быў таго ж узросту, што i мацi панны Леон, да таго ж яго нiхто не даглядаў. Можа, сюды нiхто i не заходзiў. Адзiнай радасцю старога ў гэтым жытле мусiў быць вiд з акна на Сену i на кветкавы базар.

З-за прыступаў кашлю, дый з-за таго нават, што стары еў сваё яйка неверагодна марудна, размова з iм доўжылася сама меней паўгадзiны.

Але пра што новае даведаўся ўрэшце Мэгрэ? Стары паўтарыў усё тое, што сказалi ўжо кансьержка i панна Леон.|

Закрыццё фiрмы Капланаў для яго таксама стала катастрофаю, ён нават не стаў шукаць новае месца працы. Праўда, у яго былi сякiя-такiя грошы. Ён збiраў iх гадамi i думаў, гэтага хопiць, каб забяспечыць сабе адзiнокую старасць. Але з-за iнфляцыi яму iх цяпер хапала толькi на тое, каб не памерцi з голаду.

- Добра яшчэ, - сказаў стары, - што ў мяне ёсць дах над галавою. Я жыву тут ужо сорак гадоў.

Ён быў удаўцом, дзяцей не меў, родных не засталося.

Яйка было, магчыма, падумаў Мэгрэ, ягонай адзiнай штодзённай ежаю.

Аднак, калi пан Турэ прыйшоў да яго, ён не вагаючыся пазычыў яму грошы.

- Ён сказаў мне, што для яго гэта пытанне жыцця i смерцi, i я зразумеў, што гэта сапраўды так. Праз некалькi месяцаў ён мне ўсё аддаў.

А калi б Турэ не вярнуўся? На якiя грошы купляў бы тады стары сваё штодзённае яйка? Цi ж не баяўся ён гэтага?..

- Пан Луi да вас часта заходзiў?

- Два цi тры разы. Першы раз, калi прынёс грошы. Ён падарыў мне тады пенкавую люльку.

Стары ўзняўся, каб узяць люльку з палiцы i паказаць яе. Тытунь ён, мабыць, таксама эканомiў.

- А калi вы яго бачылi апошнi раз?

- Тыднi тры назад, на лаўцы на бульвары Бон-Нувэль.

Мабыць, стары бухгалтар прыходзiў у гэты квартал таксама як паломнiк паўспамiнаць мiнулае.