Читать «Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)» онлайн - страница 14
Жорж Сименон
Кошка, якая сядзела на каленях у старой, пераскочыла на каленi да Мэгрэ.
- Няхай сядзiць, - сказаў ён панне Леон, калi тая хацела сагнаць кошку.
Старая расчаравана пазiрала на яго. Камiсару захацелася запалiць люльку, але дзе тут запалiш!
- Закрыццё фiрмы Капланаў для вас усiх было цяжкiм ударам?
- Вельмi цяжкiм.
- А для пана Турэ асаблiва?
- Пан Луi быў больш за ўсiх прывязаны да гэтага дома. Там яму ўсё было роднае. Ён жа, зразумейце, пачаў працаваць там кур'ерам з чатырнаццацi гадоў!
- Адкуль ён прыехаў?
- З Бэльвiля. Ён расказваў мне: калi памёр яго бацька, мацi пераехала ў Парыж. Гэта яна прывяла яго да старога Каплана.
- Мацi памерла?
- Даўно ўжо.
Мэгрэ чамусьцi здавалася, што жанчына нешта ўтойвала. Яна глядзела яму ў самыя вочы, аднак камiсар адчуваў у iх нейкi няўлоўны рух.
- Я чуў, што яму было цяжка знайсцi новае месца.
- Хто гэта вам сказаў?
- Мне так здалося са слоў кансьержкi.
- Самi разумееце, як гэта цяжка - знайсцi працу, калi табе ўжо за сорак i няма спецыяльнасцi. Мне самой...
- Прыйшлося шукаць працу?
- Толькi некалькi тыдняў.
- А пан Луi як?
- Ён шукаў нашмат больш.
- Вы гэта дакладна ведаеце?
- Дакладна.
- Ён заходзiў да вас тады?
- Заходзiў.
- Вы яму чым-небудзь дапамаглi?
Цяпер камiсар ужо не сумняваўся, што панна Леон сабрала на чорны дзень сякiя-такiя грошы.
- Чаму вы ў мяне пытаецеся пра гэта?
- Таму, што пакуль я не буду ведаць, якi гэта быў чалавек у апошнiя гады, у мяне няма анiякага шанцу натрапiць на след забойцы.
- Я раскажу вам усё, - сказала яна, падумаўшы. - Але прашу вас, каб усё засталося памiж намi. Галоўнае, каб пра гэта не даведалася жонка.
- Вы яе ведаеце?
- Ён расказваў мне пра яе. Яе швагры ўсе добра ўладкаваныя, у кожнага свой дом.
- У яго таксама.
- Гэта яна прымусiла яго купiць дом i пасялiцца ў Жувiзi, побач з яе сёстрамi.
Голас у панны Леон задрыжаў.
- Ён баяўся сваёй жонкi?
- Проста ён нiкому не мог зрабiць балюча. Калi за некалькi тыдняў да Новага года мы засталiся без працы, ён не захацеў псаваць сваiм родным настрой пад канец года.
- I нiчога iм не сказаў, каб яны па-ранейшаму думалi, што ён у Каплана?
- Ён спадзяваўся знайсцi працу праз некалькi дзён, потым - праз некалькi тыдняў. Але ж гэты дом... Ён купiў яго ў крэдыт i павiнен быў плацiць за яго штогод. Самi разумееце, у якое становiшча трапiў бы ён, калi б не заплацiў тады.
- У каго ён пазычыў?
- У мяне i пана Сэмброна. Гэта наш бухгалтар. Ён ужо не працуе. Жыве адзiн, на набярэжнай Межысэры.
- Як у яго з грашыма?
- Ён ледзьве зводзiць канцы з канцамi.
- Чаму пан Луi не звярнуўся да пана Каплана?
- Той нiчога не даў бы. Такi ўжо ў яго характар. Дарэчы, у дзень закрыцця фiрмы ён выдаў кожнаму канверт з трохмесячнай зарплатай, дык пан Луi пабаяўся з-за жонкi пакiнуць гэтыя грошы пры сабе.
- Яна правярала яго кашалёк?
- Напэўна. Я захоўвала яго грошы ў сябе. Тры месяцы забiраў iх у мяне па частцы, усё роўна як зарплату. Калi гэтыя грошы кончылiся, тады i пазычыў у мяне. Але ён мне ўсё аддаў.