Читать «Забойства на вулiцы Морг (на белорусском языке)» онлайн - страница 22

Матрос уздыхнуў з палёгкай чалавека, з плеч якога звалiўся важкi камень, i загаварыў упэўненым тонам.

- Не ведаю, што вам сказаць - гады чатыры альбо пяць, не больш. Ён тут, у вас?

- Ну, што вы, не - у нас няма ўмоў для ягонага ўтрымання. Ён на платнай стайнi, што па вулiцы Дзюбур, зусiм побач. Можаце забраць ранiцай. Вядома, вам не цяжка будзе даказаць свае правы.

- Вядома, не, сэр.

- Шкада будзе развiтвацца з iм, - сказаў Дзюпэн.

- Не думайце, што ўсе вашы клопаты не будуць аддзячаны, сэр, - сказаў матрос. - Нават не мог разлiчваць на гэта. Ахвотна заплачу ўзнагароду за тое, што вы знайшлi жывёлiну - вядома, згодна з маiмi магчымасцямi.

- Што ж, - адказаў мой прыяцель, - вельмi прыстойна з вашага боку. Дайце падумаць, што ж я магу ў вас папрасiць? Ага! Слухайце. Узнагарода будзе вось якая. Вы паведамiце мне ўсю тую iнфармацыю, якой вы валодаеце, пра забойства, што адбылося на вулiцы Морг.

Дзюпэн сказаў апошнiя словы вельмi цiха i спакойна. Гэтак жа спакойна ён падышоў да дзвярэй, замкнуў iх i паклаў ключ у кiшэню. Потым дастаў пiсталет, якi трымаў за пазухай, i паклаў без усялякага шуму на стол.

Твар матроса зрабiўся барвовы, нiбыта яго нехта душыў за горла. Ён ускочыў i схапiўся за палку, але адразу ж асеў на крэсла, потым увесь закалацiўся i зрабiўся белы як смерць, не здольны вымавiць нiводнага слова. Мне было шчыра шкада яго.

- Паслухайце, прыяцель, - спагадлiва звярнуўся да яго Дзюпэн, - паверце слову дваранiна i француза - мы не збiраемся зрабiць вам нешта дрэннае. Мне добра вядома, што вы не вiнаватыя ў тых крывавых забойствах, што адбылiся на вулiцы Морг. Аднак, разам з тым, нельга сцвярджаць, што вы не маеце да iх нiякага дачынення. З таго, што я ўжо сказаў, вы, вiдаць, здагадалiся, што я валодаю крынiцай iнфармацыi наконт гэтай справы - пра iснаванне якой вы нават не здагадвалiся. Абставiны складваюцца наступным чынам. Вы не зрабiлi нiчога такога, за што вас маглi б прыцягнуць да адказнасцi. Вас нельга абвiнавацiць у рабаўнiцтве, хоць вы маглi беспакарана завалодаць чужымi рэчамi. Вам няма чаго хаваць, i няма падстаў для ўтойвання чагосьцi. З другога боку, згодна прынцыпам гонару, вы павiнны засведчыць усё, што вам вядома. За кратамi аказаўся бязвiнны чалавек, якога вiнавацяць у забойстве, а вы можаце вызначыць сапраўднага злачынцу.

Словы Дзюпэна падзейнiчалi - матрос у значнай ступенi ачуняў, але ад яго былой самаўпэўненасцi нiчога не засталося.

- Ну, што ж, застаецца спадзявацца на божую лiтасць, - адказаў матрос, крыху памаўчаўшы. - Няхай будзе так, я раскажу вам усё, што ведаю пра гэту справу. Трэба быць дурнем, каб спадзявацца, што вы хоць напалову паверыце маiм словам. I ўсё ж я не вiнаваты, i хай мяне пакараюць смерцю, але я вам раскажу ўсё як на споведзi.

Паведамiў ён, па сутнасцi, наступнае. Нядаўна ён плаваў на астравы Iндыйскага архiпелага. Кампанiя матросаў, у якой быў i ён, выйшла на бераг у Барнеа i накiравалася на прагулку. Яны з таварышам злавiлi арангутанга. Кампаньён хутка памёр, i матрос застаўся адзiным уладальнiкам жывёлiны. Перажыўшы шмат турбот праз неўтаймавальны нораў малпы ў час вяртання на радзiму, ён нарэшце здолеў прывесцi яе ў свой парыжскi дом, дзе i трымаў як мага далей ад цiкаўных вачэй суседзяў, чакаючы, пакуль у арангутанга зажыве пашкоджаная на караблi нага. Матрос разлiчваў яго выгадна прадаць.