Читать «Бацькава падарожжа (на белорусском языке)» онлайн - страница 67

З iмi параўняўся чалавек i гукнуў:

- З Новым годам вас абодвух!.. I добрай ночы!

- З Новым годам! - азваўся Кантэн.

Ён пазнаў у сустрэчным Дэнi Малега.

Не спыняючыся, той дадаў:

- Зноў пойдзе снег. А калi вецер са снегам, чакай адлiгi!

Калi яны апынулiся недалёка ад будынка школы, настаўнiк сцiпла заўважыў:

- Месьё Кантэн, вы нешта хаваеце ад мяне... Здаецца, гэта датычыцца мяне... Мадэмуазель Марыя-Луiза... напэўна, казала вам нешта, перадавала нешта мне, але вы не адважваецеся сказаць...

Яго голас дрыжаў. Ён выняў з кiшэнi сваю вялiкую хударлявую руку i збiраўся ўхапiцца ёю за плячо Кантэна, каб зноў спынiць яго.

Яны стаялi твар у твар. Доўгае цела настаўнiка, вакол якога ад моцнага ветру матлялася палiто, сагнулася папалам. Галава нахiлiлася да Кантэна. Яны знаходзiлiся якраз пад лiхтаром, якi вiсеў пасярод вулiцы. Чорныя кучаравыя валасы настаўнiка блiшчалi ад святла. Лiхтар матляўся, i з-за ценяў, якiя хадзiлi туды-сюды, яшчэ больш акрэслiлiся рысы яго твару. Рука, сцятая на Кантэнавым плячы, дрыжала.

- Вы бачылi яе, бачылi? - пытаўся ён.

Кантэн не мог адказаць яму. Ён толькi схiлiў галаву. Юнак прадаўжаў:

- Я так i ведаў! Тады вы павiнны мне ўсё расказаць! Усё!.. Яна гаварыла з вамi пра мяне, праўда?.. Яна... яна не жадае...

Кантэн перажываў яго боль, як свой.

- Ведаеце, - ледзь вымавiў ён, - яна вымушана ехаць... ехаць раней, чым яна думала... Ад гэтага залежыць яе далейшае становiшча...

- Куды яна едзе, у Парыж?

- Але, у Парыж.

Кожнае слова каштавала Кантэну велiзарных намаганняў.

- I яна не прыедзе сюды перад ад'ездам?

Кантэн крутнуў адмоўна галавою.

- Дык усё скончана? Яна больш не вернецца?

Яго голас дрыжаў, збiваўся на высокiя ноты, i старому было цяжка яго слухаць. Ён учапiўся за Кантэна i, здавалася, галасiў, чым вельмi нагадваў п'янага чалавека.

Дзесьцi побач грукнулi веснiчкi, i Кантэн пачуў крокi. Не ведаючы, як супакоiць хлопца, ён хуценька сказаў:

- Правядзiце мяне да пiльнi... Пойдзем, хутчэй!

Яны iшлi даволi шпарка, наколькi дазваляла слiзкая дарога. Чым далей яны адыходзiлiся ад вёскi, тым яна была менш утрамбаванай, таму крочыць лягчэй не стала, але рызыка павалiцца зменшылася. Як толькi за спiною апынуўся апошнi дом, настаўнiк сказаў прыцiшаным голасам:

- Ну дык вось! Раз яна не едзе, я сам адпраўлюся ў Лiён. Заўтра ранiцай. Мне трэба было зрабiць гэта раней. Дарма я вас слухаў.

Кантэн зрабiў некалькi крокаў, глыбока ўздыхнуў i адказаў:

- Яна паехала ўжо.

- Не мае значэння! Я i ў Парыж паеду. Дайце мне яе адрас!

Кантэну зноў зрабiлася кепска. Ён, не думаючы, адказаў:

- У мяне няма яе адраса...

I тут настаўнiк, здаецца, зусiм страцiў кантроль над сабою. Ён ухапiўся аберуч за Кантэна i закрычаў жалобна:

- Няпраўда! Вы манiце!.. Вы нешта хаваеце ад мяне!.. Вы смеяцеся з мяне!.. Вы не маеце права!..

Яны стаялi побач з лесапiльняй. Было вельмi цёмна, i Кантэн не мог разгледзець настаўнiкаў твар. Ён не ведаў, што яму адказаць. Ды настаўнiк, пэўна, i не паслухаў бы яго цяпер. Як не плачучы, той працягваў: