Читать «Змагарныя дарогi (на белорусском языке)» онлайн - страница 365

I гэтыя сябры й дэлегаты арганiзацыi, першыя жаўранкi першага ў гiсторыi беларускага зьезду-зьлёту ў Ангельшчыне, адчувалi ўрачыста-сьвяточны настрой дня. Як-нiяк гэта яны, сыны працоўнага беларускага народу, сяньня яшчэ жаўнеры-выгнаньнiкi, мелi палажыць трывалкiя падвалiны пад першую беларускую нацыянальна-грамадзкую арганiзацыю на гэтым iмглiстым абтоку. Вонкавай адзнакаю сьвяточнасьцi i ўрачыстасьцi была вялiкая "Пагоня" на сьцяне й засланы нацыянальным бел-чырвона-белым сьцягам стол прэзыдыюму.

Тыя, што гадамi ня бачылiся, доўга й сардэчна сьцiскалi рукi, знаходзiлi згубленых, здабывалi новых сяброў, сьмялелi й нанава ажывалi духам у вялiкай роднай грамадзе. Былi мiж iх тыя, што належалi да сваiх арганiзацый дома, былi й такiя, якiм нiколi не давялося быць сябрамi беларускiх гурткоў. I вось першы раз на вольнай, хоць i чужой зямлi зьехалiся яны, як вольныя людзi, каб абгаварыць i наладзiць справы, якiя ўсiм роўным цяжарам ляжаць на сэрцах. I самi радзiць, пастанаўляць будуць, супольныя раны гаiць i моцы ў далейшым змаганьнi за вызваленьне Бацькаўшчыны набiраць.

Старшыня Часовае Ўправы ЗБВБ прафэсар Гук адкрыў зьезд i цёплымi словамi вiтаў сяброў i дэлегатаў. Гаварыў з узрушэньнем, але выразна й паволi, быццам стараючыся нацешыцца сьведамасьцю гiстарычнага моманту.

- Сабралiся мы тут сягоньня, - гаварыў ветэран беларускага незалежнiцкага руху, - каб палажыць цьвёрдыя асновы пад нашу першую незалежнiцкую грамадзкую арганiзацыю ў Вялiкай Брытанii. Дзеля развагi дзьвюх асноўных праблемаў зьявiлiся мы ўсе ў Лёндан; першая зь iх - гэта праблема нас самiх, значыцца, нашага перадусiм арганiзацыйнага, а ў ня меншай меры й прыватнага, iндывiдуальнага жыцьця на чужыне, а другая - гэта праблема нашай паняволенай Бацькаўшчыны.

Мы ўсе сяньня стаiм на парозе новага й няведамага. Войска канчаецца. Мусiм iсьцi ў цывiльнае жыцьцё, выбiраць сабе месца жыхарства да часу, як мы надзеемся, ня так далёкага павароту на вольную Бацькаўшчыну. У сувязi з гэтым перад кожным з нас паўстае шмат праблемаў. Шматлiкiя зь iх кожны з нас вырашыць самастойна, але будуць i такiя, якiя лепш i з большым посьпехам вырашым супольна. Гэтае вырашэньне й дапаможа мiжсобку й будзе адной з асноўных мэтаў нашай новапаўсталай арганiзацыi.

Бацькаўшчына наша знаходзiцца сяньня ў маскоўска-бальшавiцкай няволi. Народ беларускi стогне ў непасiльным ярме маскоўскай калгаснай паншчыны, чужынцы паступова й мэтадычна эксплуатуюць ягоныя матэрыяльныя багацьцi й людзкiя рэзэрвы. Народ ня мае нiякага голасу ў справах свайго жыцьця й будучынi. За яго й ад iмя яго гавораць тыя, што яго прыгнятаюць. Бальшыня нас тут прысутных шмат цярпела пад цiскам нялюдзкай маскоўска-бальшавiцкай бязбожнай сыстэмы й дасканала ведае, цi можа ўяўляць сабе тое жахлiвае палажэньне, у якiм апынулiся нашы суродзiчы на Бацькаўшчыне.