Читать «Змагарныя дарогi (на белорусском языке)» онлайн - страница 115

II

Але мы ня турысты, кiшэнi ў нас пустыя, i час ваенны. Калi-б нам раптам i прысьнiлася, што падарожнiчаем на ўлоньнi мiрнае прыроды дзеля свае асалоды, нядоўга будзе трываць уява. Пагоднае залатое жнiвеньскае цi верасеньскае неба падняло зь няпрыяцельскiх лётнiшчаў цэлую масу ангельскiх ганчакоў "спiтфаераў" i амэрыканскiх "мiчэляў". Пэўна-ж, яны ня кружаць над эльзаскай раўнiнай, каб пры-глядацца чупрынам яблыняў, слiваў цi лiчыць зьверху платы густых вiнаграднiкаў. Шпаркiм лётам снуюць над дарогамi, пiльна сочаць усякi рух адзьдзелаў пад загадамi Трэцяга Райху, цяжкiм грукатам зь лёгкiх гарматак частуюць тых, што былi настолькi неасьцярожнымi, каб у такi сонечны й выгадны для паветраных сiл дзень асьмелiцца ўжываць мясцовыя шляхi зносiнаў.

А гарматкi тыя ня звычайныя. Яны пасылаюць ускосным ланцугом унiз рой вiсклiвых цяжкiх куляў, што пры сутычцы з цвёрдым прадметам - цi гэта садовае дрэва, нямецкая вайсковая аўтамашына, цi мякаць чалавечага цела, або навет i конiка дванаццатае роты - iрвуць аб'ект на сотнi дробных кавалкаў. Кулi тыя завуцца бом-бом, i калi адна, не дай Божа, трапiць у вас, не знойдзеце ратунку. Адно добрае - канец ваш будзе хуткi, бо надта хутка сплывеце крывёю. Дый самае грукатаньне гарматак цяжкое й дэмаралiзуючае. Навет калi й ня вы, а нейкi сусед знойдзецца пад абстрэлам, вы ўсё-ж не на жарты перапалохаецеся. Грукат той скалане вас да самай глыбiнi, моцна патрасе вашы й так ужо напружаныя, а мо й зусiм зьнячуленыя нэрвы. У той момант будзеце праклiнаць хвiлiну, калi вам уздумалася цi было загадана якраз у сонечны дзень апынуцца на гладкай эльзаскай дарозе. Мо на адзiн мiг уявiце, як слаўна было-б, калi-б побач раней яшчэ нехта нарыхтаваў ямку, каб вы маглi цяпер гоцнуць у яе й перачакаць небясьпеку. Але вам кажуць iсьцi далей, i йсьцi трэба. Бо вы-ж ня турысты, й час цяпер ваенны. Бывае, што гэтыя ганчакi апоруць вялiкую ваенную калёну. Як-жа заядла зачнуць яе рваць на дробныя кавалкi, мясiць! Хавайся, хто жывы! Эльзаскi сад, перапоўнены грукатам, узрывамi, сьвiстам, стогнамi й енкамi, замяняецца ў пекла.

Вунь далёка на захадзе ў Вагезах два штурмавiкi "спiтфаеры" дзяўбуць нешта ўжо на працягу гадзiны. Хутчэй за ўсё разбiваюць мост або нейкi доўгатрывалы абаронны пункт. Вось адзiн зь iх шырокiм лукам закружыў над мэтаю й, адляцеўшы на пару кiлямэтраў, набiраючы iмпэту, зноў прыблiжаецца да яе. Вось ужо ён далятае i, быццам той каршун, падае раптоўна на ўгледжаную здабычу. Вам здалёк здаецца, што ён зараз разаб'ецца аб горы - так нiзка прыблiзiўся да зямлi. Але не. Раптоўна пад вострым кутом адрываецца й ня мiнае дзесяцi часiнаў, як да вушэй вашых далятае перш скугольны енк, а потым глухi й адрывiсты гук цяжкога ўзрыву. Гэта "спiтфаер"-штурмавiк паслаў у аб'ект яшчэ адну бомбу. А вунь ужо й другi пачынае раптоўна падаць унiз. Другая бомба крышыць назначаны аб'ект.