Читать «За волю (на белорусском языке)» онлайн - страница 116

- Але-ж ты руйнуеш усё, што да гэтага часу здабыў, - заўважыў Нiк.

- Руйную? - скрывiўся ў твары Алесь. - Цi адпавядае тут гэткае слова, я ня ведаю. Некалi здавалася мне, што я да нечага iмкнуўся, рабiў прагрэс, асаблiва тады, калi пачынаў новы шлях у гэтай багатай, дзiўнай i слаба заселенай краiне. Першы раз у жыцьцi, здаецца, сонца было да мяне ўсьмiхнулася. У маёй дзiцячай наiўнасьцi мне здавалася, што адкрыў я нейкае сваё Эльдорадо. I я - вялiзны дурань, спадзяваўся, што прыйшоў нарэшце i для мяне новы пачатак. Я ўскочыў на гэтую апантаную дынамiзмам карузэлю, быў захоплены ёю, памагаў iншым, каб будаваць, разьвiваць, паляпшаць i так далей. Так, сябры мае дарагiя, нейкi час галава мая трашчэла ад радасьцi. Не забывайцеся, што ад прыгоннага халопа ў Савецкiм Саюзе i да экзэкутыўнага крэсла ў канадыйскiм бiзнэсе дарога даўгая, цяжкая, з многiмi ўхабамi. Я прайшоў яе, меў салiдныя асновы спадзявацца, што будучыню сабе ўжо запраўды, як трэба, забясьпечыў. I аднаго дня тое вялiкае здарэньне было... Мяне сьцягнулi ўнiз, зьвязалi. Каротка гаворачы, я апынуўся там на самым дне, дзе некалi пачынаў, з дабаўкай усьведамленьня, што я заўсёды туды належаць маю. Цяпер, - Алесь пагражальна выставiў указальны палец у бок сяброў, - цi вы сабе ўяўляеце што гэта значыць апынуцца на самым нiзе, адкуль ты пачаў, без надзеi, што адтуль некалi выкарабкаешся?

- Гаворыш нейкiмi загадкамi. Хто цябе i ў якi нiз сьцягнуў? Нiхто! сказаў Нiк.

- Я бачу, што вы, мудрыя галовы Трыфты Тонi, усё яшчэ нiчога ня скумекалi. Мусiце памятаць, што сталася за апошнi месяц у мяне i ў нашай беларускай калёнii. Перш за ўсё - забойства Шпака, - няхай Бог прыйме яго на ўлоньне Сваё! Тады ўцякла некуды Вера, а цяпер гэта вось!

Алесь узяў шэрага колеру канвэрт i трымаў яго перад Нiкам.

- А што гэта такое? - зацiкавiўся Анды.

- Лiст ад маёй маткi. Я-ж казаў вам пра яе раней, цi-ж ня так?

- Так, ты згадваў пра яе некалi...

- I цi вы ўяўляеце, чаму яна пiша? - Алесь пачаў хадзiць па пакоi, гарачыўся, павысiў голас. - Таму што ёй загадалi, вось чаму. I што яна пiша? Цяпер, джэнтлемэны, паслухайце яе: яна просiць мяне, каб я перастаў працаваць тут у грамадзкiх арганiзацыях сваiх суродзiчаў. Праца мая тут у Канадзе сярод нашых людзей, каторыя стараюцца прыжыцца, стаць на ногi, працу здабыць, дзяцей на добрых людзей гадаваць, у сваiх сьвятынях памалiцца, вось гэтая мая праца, гэткая бясплатная работа мiж сваiх, яна, - чулi вы такое супярэчыць iнтарэсам бальшавiцкае дзяржавы i iмi паняволенага беларускага народу. Вы, мае добрыя сябры, напэўна ўжо адгадалi ў чым справа: лiст той прадыктавалi матцы камунiстычныя палiтрукi. Характэрна, што й мова бюракратычна-казённая, якраз такая, якой матка мая нiколi, пiшучы да мяне, не надумалася-б ужываць. Але самае важнае ў тым лiсьце, што мая дарагая матка, - дай ёй, Божа, многа здароўя! - сумела мяне перасьцерагчы. Яна туды ў тэкст лiста ўставiла такую фразу, якую, - я пэўны гэтага, - яна ўжывае толькi, каб перадаць сiгнал вялiкае небясьпекi. Як вам гэта падабаецца? Цяпер-жа, калi жадаеце далей заглыбiцца ў гэтую справу, я магу iлюстраваць. Ёсьць тая гаргара-дзяржава. Яе тут у Канадзе называюць iранiчна "расейскi мядзьведзь". Тэрмiн гэты, магчыма, некалi пасаваў да царскай Расеi, але не цяперашняга гiганта, якiм загадвае бальшавiцкая мафiя. Я вось гэтую бальшавiцкую iмпэрыю, што цяпер яна ёсьць, прыраўняў-бы да крыважэрнага актопуса. Ён душыў-жор мой народ i радню, а цяпер ужо выцягвае шчупальцы, каб i мяне праглынуць. Ведаючы паходжаньне й характар гэтага дэмана, магу даволi дакладна прадказаць, што далей здарыцца...