Читать «Сузіральнік. Аповесці, апавяданні, эсэ» онлайн - страница 47

— А калі… прачытаюць? — спытаў Шаўцоў-Бузук.

— Я ж не капірую.

Пісьменнік так і сыпаў прафесійнымі тэрмінамі. Для яго гэтыя дыялогі, рыба, акты, сюжэты, кульмінацыі, хэпі-энды былі такімі ж звыклымі словамі, як для Шаўцова-Бузука з калегамі — цэгла, апалубка, кельма…

— Цяпер мода пісаць па-беларуску, — расказваў пісьменнік. — Я намахаю па-руску, знайду якую школьніцу, яна перакладзе…

Слухалі, раты разявіўшы. Якіх толькі дзівосаў не бывае на свеце!

— Во жывуць людзі…

— Хто на што вучыўся…

На развітанне пісьменнік падараваў кожнаму па кнізе. Шаўцоў-Бузук набраўся смеласці і спытаў, ці можна прыйсці ў бліжэйшыя выхадныя, бо яшчэ заставаліся сякія-такія недаробкі, драбяза розная, і варта было б падправіць, падчысціць, падцягнуць; цвік дабіць, па няроўнасцях наждачкай прайсціся, цагліну выпнутую падправіць… «Не за грошы, вы не падумайце, бясплатна!» — хутка дадаў ён, баючыся, што пісьменнік адмовіць. Але той сказаў: «Пахвальна. Канечне, прыходзьце. І не за бясплатна!»

Дома Шаўцоў-Бузук адразу кінуўся чытаць кнігу. І адразу ўбачыў, што гэта звычайная вада, разбаўленая дыялогамі глухога і сляпога. Вось цэлы раздзел чалавек падымаецца па лесвіцы. «Здравствуйте». — «Здравствуйте…» Пісьменнік пісаў пра мора, горы, яхты, вілы, лімузіны, саўны, пра дзевак з дзеўкамі, і хлопцаў з дзеўкамі, і хлопцаў з хлопцамі. Шаўцоў-Бузук не хацеў быць на месцы герояў. Яму хапала проста ляжаць і чытаць. Не кніга яму падабалася, не раскоша, а свабода чалавека, гэтага канкрэтнага маладога ўпэўненага пісьменніка, яго магчымасць распараджацца сваім вольным часам.

Асабістае знаёмства з пісьменнікам змяніла ягонае стаўленне да сучаснай літаратуры. «А можа, я проста не дарос? — думаў ён, пагладжваючы вокладку. Можа, літаратура, як тэхніка, таксама развіваецца. І не можа ж чарговая, найноўшая мадэль аўтамабіля быць горшай за папярэднюю — наадварот, усё толькі ў бок паляпшэння; так і літаратура — не магла ж кніга, напісаная ў ХХІ стагоддзі, быць горшаю за напісаную ў ХХ, тым больш у ХІХ…»

Шаўцоў-Бузук падкрэсліў некаторыя сказы, якія спадабаліся яму.

«Я не прашу — я прыходжу і бяру».

«Я іду толькі ўперад, назад не паварочваю».

У выхадныя ён ужо стаяў каля пад’езда пісьменніка, ціснуў на кнопку дамафона. Пісьменнік, прапускаючы яго, здзівіўся:

— Я думаў, вы сказалі і забыліся. Звычайна ў нас так робіцца.

Шаўцоў-Бузук усё абгледзеў, падправіў, падбіў, падчысціў… Выпацкаўся. Потым, за сталом, Шаўцоў-Бузук насмеліўся і спытаў пра тое, што найбольш цікавіла яго: як гэта раней чалавек жыццё не шкадаваў на адзін раман, а цяпер…