Читать «Падарожжа на «Кон-Цікі»» онлайн - страница 128

Мы былі ў прыўзнятым настроі. Дзевяноста сем дзён. Дабраліся да Палінезіі. Сёння ўвечары ў вёсцы будзе свята. Астраўляне весела падскаквалі і крычалі. Судны прыходзілі ў Ангатау ўсяго адзін раз у год, калі скупшчыкі копры прыплывалі на шхуне з Таіці па ядры какосавых арэхаў. Таму сёння ўвечары сапраўды будзе свята вакол вогнішча.

Але вельмі моцны вецер дзьмуў і дзьмуў не перастаючы. Мы стараліся так, што ў нас балелі ўсе мускулы. Мы не здавалі сваіх пазіцый, але агонь вогнішча на беразе ані не набліжаўся, а буруны грукаталі гэтак жа, як і раней. Паступова спевы заціхлі. Усе маўчалі. Весляры рабілі ўсё, што маглі, і нават больш таго. Агонь не рухаўся, ён толькі скакаў угору і ўніз, калі мы ўзнімаліся і апускаліся на хвалях. Мінула тры гадзіны, і было ўжо дзевяць гадзін вечара. Паступова нас пачало зносіць. Мы стаміліся.

Мы далі астраўлянам зразумець, што патрэбна яшчэ падмога з зямлі. Яны растлумачылі нам, што на беразе народу шмат, але на ўсім востраве ўсяго толькі вось гэтыя чатыры мараходныя пірогі.

Тут з цемры вынырнуў Кнут на сваёй лодцы. У яго з’явілася думка: ён можа ў гумавай лодцы дабрацца да берага і прывезці яшчэ мужчын з вострава. У выпадку неабходнасці ў лодцы могуць, скурчыўшыся, змясціцца пяць—шэсць чалавек.

Гэта было занадта рызыкоўна. Кнут не ведаў мясцовасці. У гэтай апраметнай цемры ён нізавошта не здолее дабрацца да праходу ў каралавым рыфу. Тады Кнут прапанаваў узяць з сабою важака астраўлян, які мог бы паказваць яму дарогу. Я лічыў і гэты план таксама даволі небяспечным, паколькі мясцовым жыхарам ніколі не даводзілася праводзіць нязграбную гумавую лодку праз вузкі і небяспечны праход. Але я папрасіў Кнута прывезці да нас важака, які веславаў на пірозе, што знаходзілася дзесьці ў цемры наперадзе нас, каб даведацца, што ён думае аб становішчы, у якім мы апынуліся. Было зусім відавочна, што надалей мы не зможам утрымлівацца нават на месцы і нас аднясе назад.

Кнут рушыў на пошукі важака і растаў у цемры. Мінуў нейкі час, але Кнут з важаком не вярталіся. Мы пачалі гучна клікаць іх, але ў адказ пачулі наперадзе толькі рознагалосыя воклічы палінезійцаў. Кнут знік у цемры. Тады мы здагадаліся, што адбылося. Сярод шуму і мітусні Кнут, спяшаючыся, няправільна зразумеў мяне і паплыў разам з важаком на бераг. Крычаць было бескарысна, бо там, дзе цяпер знаходзіўся Кнут, усе астатнія гукі заглушаў грукат бурунаў, што разбіваліся аб перашкоду на сваім шляху.

Адзін з нас схапіў ліхтар для сігналізацыі азбукай Морзэ, шпарка залез на верхавіну мачты і пачаў перадаваць: «Вяртайцеся. Вяртайцеся».

Але ніхто не вярнуўся.

Два чалавекі адсутнічалі, трэці ўвесь час знаходзіўся на верхавіне мачты і падаваў сігналы, і нас мацней пачало адносіць назад, і мы ўсё больш і больш адчувалі, што сапраўды стаміліся. Мы кідалі ў ваду трэскі і пераконваліся, што павольна, але няўхільна рухаемся не ў той бок, куды трэба. Агонь вогнішча на беразе зменшыўся, шум бурунаў чуўся цішэй. I чым далей адносіла нас з-пад аховы пальмавага лесу, тым большую уладу браў над намі спрадвечны ўсходні вецер. Мы яго зноў пазналі. Цяпер было амаль тое самае, што бывала ў акіяне. Паступова мы ўсвядомілі, што ўсе нашы надзеі прапалі марна. Нас зносіла ў акіян. Але мы павінны, як і дагэтуль, веславаць з усяе сілы. Мы павінны па магчымасці запаволіць рух назад, пакуль Кнут—жывы і здаровы — не апынецца зноў на плыце.