Читать «Пампушка (на белорусском языке)» онлайн - страница 21

I яна яшчэ доўга разважала гэтаксама, абмяркоўвала волю Бога, прадбачвала яго рашэннi, прыпiсвала яму ўмешванне ў справы, якiя, калi папраўдзе, зусiм яго i не абыходзяць.

Усё гэта падавалася замаскавана, спрытна, красамоўна. Але кожнае слова святой сястры ў манаскiм убраннi рабiла прабоiну ва ўгневаным супрацiўленнi куртызанкi. Потым гамонка трохi адхiлiлася ад галоўнага кiрунку, i манашка загаварыла пра манастыры яе ордэна, пра сваю iгуменню, пра сябе самую i пра сваю прывабную суседку, каханую сястру з абшчыны св. Нiкiфара. Iх выклiкалi ў Гаўр, каб даглядаць у шпiталях салдатаў, хворых на воспу. Яна расказвала пра гэтых няшчасных, падрабязна апiсвала iх пакуты. I вось, пакуль з капрызу гэтага прусака iх затрымваюць у дарозе, богведама колькi памрэ французаў, якiх яны, магчыма, уратавалi б! Даглядаць параненых i хворых ваенных было яе спецыяльнасцю; яна была i ў Крыме, i ў Iталii, i ў Аўстрыi, i, расказваючы пра свае вандроўкi, яна неспадзявана паказала сябе адной з тых хвацкiх i ваяўнiчых манашак, якiя нiбыта на тое i створаны, каб iсцi следам за войскам, падбiраць параненых у разгар бiтвы i лепей ад любога камандзiра адзiным словам утаймоўваць расхлябаных ваякаў; гэта была сапраўдная "ваенная сястра", i яе змарнелы, пабiты воспай твар быў як бы сiмвалам руйнаванняў, спрычыньваных вайной.

Пасля яе нiхто не сказаў нi слова, настолькi ўражлiвым падалося ўсё выказанае ёю.

Як толькi паабедалi, усе адразу заспяшалiся ў свае пакоi i выйшлi толькi назаўтра ранiцай, даволi позна.

Снеданне прайшло спакойна. Вычэквалi, каб зерне, пасеянае напярэдаднi, прарасло i закаласавала.

Апоўднi графiня прапанавала прагуляцца, i, як загадзя было дамоўлена, граф узяў Пампушку подручкi i трошкi адстаў з ёю ад iншых.

Ён гаварыў з ёю фамiльярным, апякунскiм, трохi пагардлiвым тонам, якiм салiдныя мужчыны размаўляюць з публiчнымi жанчынамi, называў яе "дзiця маё", паблажлiва апускаючыся да яе з вышынi свайго сацыяльнага становiшча, той само сабой зразумелай пашаны, якою быў ён акружаны. Ён без нiякiх хiтрыкаў прыступiў да сутнасцi справы:

- Значыць, вы намераны трымаць нас тут i падстаўляць, як i сябе самую, небяспецы ўсiх магчымых здзекаў, непазбежных у выпадку паражэння прускай армii, толькi б не рабiць прыемнасцi, якую вы рабiлi ў сваiм жыццi столькi разоў?

Пампушка нiчога не адказала.

Ён дзейнiчаў на яе ласкавасцю, доказамi розуму, заклiкаў да яе пачуццяў. Ён умеў заставацца на вышынi сваёй графскай годнасцi, быў галантны, калi гэта патрабавалася, лiслiвы, нават сардэчны. Ён расхвальваў паслугу, якую яна магла б зрабiць iм, гаварыў пра тое, як бы яны былi ёй удзячныя; а потым раптам весела загаварыў з ёю на "ты":

- А знаеш, дарагая, у яго будуць усе падставы выхваляцца, што паласаваўся такой панадненькай дзяўчынай, якiх не шмат знойдзецца ў яго на радзiме!

Пампушка нiчога не адказала i паспешлiва далучылася да ўсёй кампанii.

Па вяртаннi з прагулкi яна адразу ж паднялася ў свой пакой i болей не выходзiла. Занепакоенасць дасягнула найвышэйшай ступенi. Што яна вырашыць? А што, калi ўсё-такi заўпарцiцца? Якi жах!