Читать «Пампушка (на белорусском языке)» онлайн - страница 15

Люазо, нiбыта каб размяць ногi, падаўся да мясцовых гандляроў прыстройваць сваё вiно. Граф i фабрыкант завялi гамонку пра палiтыку. Яны абмяркоўвалi будучыню Францыi. Адзiн усе спадзяваннi ўскладаў на арлеанцаў, другi - на невядомага ратаўнiка, на героя, якi з'явiцца ў сама скрутны момант: на якога-небудзь дзю Геклэна цi на Жану д'Арк - хто ведае? Напалеона I. Ах, калi б наследны прынц не быў такi малады! Карнюдэ слухаў iх i ўсмiхаўся з выглядам чалавека, якому ведамы таямнiцы лёсу. Водар ад яго люлькi поўнiў усю кухню.

Калi прабiла дзесяць, з'явiўся пан Фалянвi. Усе памкнулiся да яго з роспытамi; але ён тройчы запар, без нiякiх змен, паўтарыў:

- Афiцэр сказаў мне гэтак: "Пан Фалянвi, забаранiце запрагаць заўтра карэту гэтых падарожных. Я не хачу, каб яны паехалi без майго дазволу. Вы зразумелi? Тады ўсё".

Вырашана было пагаварыць з афiцэрам. Граф паслаў яму сваю вiзiтную картку, на якой пан Карэ-Лямадон дадаў сваё прозвiшча i ўсе свае званнi. Прусак загадаў адказаць, што ён прыме гэтых людзей пасля снедання, гэта значыць, каля гадзiны дня.

З'явiлiся панi; нягледзячы на агульную трывогу, падарожнiкi перакусiлi. Пампушка, здавалася, захварэла i была моцна занепакоеная.

Калi дапiвалi каву, па графа i фабрыканта прыйшоў дзяншчык.

Люазо таксама пайшоў з iмi; паспрабавалi выцягнуць i Карнюдэ, каб надаць вiзiту болей урачыстасцi, але той горда заявiў, што ўвогуле не жадае мець нiякiх стасункаў з немцамi, заказаў яшчэ адну бутэльку пiва i зноў усеўся на аблюбаванае месца.

Мужчыны ўтрох паднялiся на другi паверх i былi заведзены ў сама лепшы пакой заезнага двара, дзе iх i прыняў прускi афiцэр; захутаны ў пунсовы халат, напэўна, украдзены ў пакiнутым доме якога-небудзь буржуа з не дужа развiтым густам, афiцэр сядзеў у крэсле, задраўшы ногi на рашотку камiна i курачы доўгую фарфоравую люльку. Ён не ўстаў, не павiтаўся, не глянуў на вiзiцёраў. Ён дэманстраваў найдасканалы ўзор хамства, уласцiвага салдафону-пераможцу. Па якой хвiлiне маўчання ён нарэшце спытаўся:

- Чаго фы хошаце?

Слова ўзяў граф:

- Мы хацелi б ехаць далей, пане.

- Не.

- Смею ў вас запытацца, якая прычына гэтай адмовы?

- По я не хашу.

- Смею вам пашаноўна заўважыць, пане, што ваш генерал даў нам дазвол на праезд да самага Дзьепа, i, мне здаецца, мы не ўчынiлi нiчога, што магло б выклiкаць такiя суровыя меры з вашага боку.

- Я не хашу, фось i фсё... Мошаце iсцi.

Яны пакланiлiся i выйшлi.

Рэшта дня працякла паныла. Капрыз немца быў абсалютна незразумелы; у галовы падарожным лезлi сама дзiкiя меркаваннi. Усе сядзелi ў кухнi i бясконца абмяркоўвалi сiтуацыю, выказвалi сама незвычайныя здагадкi. Можа, iх хочуць пакiнуць заложнiкамi? Але з якой мэтай? Цi затрымаць як вязняў? Цi, найверагодней, садраць з iх вялiкi выкуп? Пры гэтай думцы ўсiх апанаваў жах. Наймацней перапалохалiся сама багатыя: яны ўжо ўяўлялi, як iм дзеля ўратавання свайго жыцця давядзецца аддаць гэтаму нахабу ў мундзiры цэлыя мяхi золата. Яны ламалi галовы, прыдумваючы хоць якую-небудзь праўдападобную лухту, каб утаiць свой скарб, прыкiнуцца беднымi, вельмi беднымi людзьмi. Люазо зняў з сябе гадзiннiкавы ланцужок i схаваў яго ў кiшэню.