Читать «Плач перапёлкі» онлайн - страница 86

— Нічога, мы табе прывяжам германца да плота,— загаманілі дзядзькі, — якраз пацэліш куды трэба.

Каб надаць большай важкасці размове і тым самым сваёй прысутнасці ў вёсцы, Чубар спытаў:

— Дзе ж ваша начальства?

— Якое? — нахіліў галаву дзядок.

— Ну, старшыня калгаса.

— Шукай ветру ў полі, — паспяшаўся свіснуць Ягор Пішчыкаў.

— Ды, мусіць, падаўся з абозам некуды, — падказаў другі селянін, здаецца, Аўлас.

— Мы аб’яднаны былі з Гарэлічамі, — пачаў тлумачыць Карней. — У Гарэлічах і калгасная кантора, і старшыня там жыў. А тут у нас — паляводчая брыгада, трэцяя.

— Дык сам вы партызан ці ўпаўнаважаны па партызанах? — не губляў тым часам сваёй тэмы дзядок.

— Усё разам — і партызан, і ўпаўнаважаны, — адказаў, усміхаючыся, Чубар.

— І дакументы маеш?

— Ёсць і дакументы. Але навошта яны табе?

— Ды так.

— Ён у нас дужа граматны, — сказаў, выскаляючы зубы, Ягор Пішчыкаў. — Усім цікавіцца.

Дзядзькі зарагаталі.

— Вам абы!.. — незалюбіў стары. — А я хацеў спытаць, як думае чалавек. Ён жа, мусіць, начальнік, раз у партызаны пайшоў. Дык я і хачу спытаць. Нашы яшчэ вернуцца?

— А ты як думаеш?

Дзядок абвёў позіркам аднавяскоўцаў.

— Забраў жа вон колькі...

— Што забраў, тое і аддасць, — сказаў важка Чубар і раптам злавіў сябе на думцы, што, гаворачы пра гэта, ён кожны раз нібыта набіраўся аднекуль сам выразнай пэўнасці.

— Гэта так, — уздыхнуў стары. — Чужое — не сваё. Чужое — аддай.

— Я таксама кажу мужыкам — на гэты ж год нават знак гасподні такі, — сказаў раптам Карней, — што ўсё будзе добра, што нашы перамогуць немца. Вайна ж пачалася ў святы дзень. У гаду ёсць дзень, калі наша царква адзначае памяць усіх святых рускай зямлі. І гэты дзень сёлета прыйшоўся якраз на дваццаць другога чэрвеня. Людзі, якія ведаюць святое пісьмо, гавораць, што такое супадзенне невыпадковае. Гэта, няйначай, знак літасці нашых святых да нас.

— А ты што, таксама са святых? — самым уважлівым чынам паглядзеў на Карнея Чубар, нібыта хацеў адшукаць у ягоным вобліку нябачныя рысы.

— Ён у нас некалі на папа вучыўся, — паспяшаўся падказаць дзядок, — але архірэй пасля не ўпадабаў.

Мусіць, пра Карнея і архірэя гаворка сярод шыраеўцаў пачыналася ўжо не першы раз, таму мужыкі пасля дзедавых слоў зарагаталі.

Стары тым часам растлумачыў Чубару:

— Карней у нас бачыш які? І ростам, і тварам? Што той багатыр з казкі. А ў архірэя жонка таксама пісаная прыгажуня. Дык архірэй і пабаяўся нашага Карнея трымаць блізка.

Мужыкі зноў зарагаталі, можа, нават не думаючы, ці бывае ў архірэя жонка.

Сам Карней да дзедавай балбатні ставіўся з сялянскай паблажлівасцю — пасмейваўся і не меў нават ценю пакрыўджанасці ці нездаволенасці на твары.

Праз нейкі момант дзядок зноў спытаў Чубара:

— Дзе ж астатнія твае партызаны?

— У лесе.

— Ага, — кіўнуў стары, нібыта яшчэ ўсведамляючы нешта.

— Лес цяпер домам стаў багата каму, — па-філасофску разважыў Карней: ён, відаць, не хацеў, каб усю гамонку з незнаёмым чалавекам займаў дзядок. — Але ў нас тут... Так сабе лес. Адно схавацца за кустом ад злога вока. А калі хто задумае пашукаць каго напраўду, то і не вельмі цяжка будзе знайсці, бо... Словам, нашага лесу стае на дровы ды калі на бёрны каму. А вось туды, пад Бранск, там сапраўдны лес. Пасля на Мглін, на Клетню. Таксама, дай бог, лясы. Ды і сюды, — ён паказаў рукой уздоўж вясковай вуліцы. — Але там ужо Беларусь пачынаецца. Во як за Іпуць пяройдзеш, то...