Читать «Плач перапёлкі» онлайн - страница 60

— Дык там вось і Журынічы, — важка сказаў Чубар.

— Тады не ў той бок едзеш, — пачаў тлумачыць чалавек. — Трэба павярнуць назад і падавацца на Петраполле, пасля на Мядзведзі, на Жанвіль, а за імі і Пёкліна недзе. Гэта ўжо не нашага раёна.

— А Шыраеўка ваша якога? — спытаў Чубар.

— Гардзееўскага, — з нейкай асаблівай годнасцю адказаў чалавек, быццам Гардзееўку ведалі ва ўсім свеце.

— А на Гардзееўку як трэба ехаць?

— Гэта ўжо на Папаратню...

— Ну вось і пагаварылі, — зрабіў Чубар выгляд, што наважыўся ехаць.

Але чалавек паціснуў плячамі.

— Нешта я не разбяруся — тутэйшы ты ці нетутэйшы, ваенны ці неваенны...

— А сам чаму не ў арміі? — спытаў тады Чубар.

— Бялет маю.

— Белы?

— Вядома, не чырвоны!

— Што ў цябе?

— А мяне як неслі хрысціць у царкву, дык у халоднай вадзе пакупалі, — бліскаючы вачамі, адказаў чалавек. — Кум з рук выпусціў малога.

— Ну і што? Кума ж ты пасля, як вырас, хоць пабіў?

— Завошта? З белым бялетам таксама можна пражыць.

— Асабліва як цяпер? — пакпіў Чубар.

— Я — па закону, — як незалюбіў чалавек. — А ты вось таксама... мусіць, нечага не ваюеш?

Чубар натужна памаўчаў. Тады нібы спахапіўся:

— А хто ў цябе яшчэ пытаўся пра Пёкліна?

— Ці ж вас цяпер разбярэш? — сказаў з усмешкай чалавек. — Хто сустрэне на дарозе, той і пытае.

— Ну, а ўсё-такі?

— Выйшлі нейкія два ў ваенным на дарогу і гаварылі.

«Мусіць, акружэнцы?» — падумаў Чубар.

— Дзе гэта было? — спытаў ён.

— Там, — махнуў чалавек рукой на дарогу за сабой.

— А даўно?

— І ўсё табе хочацца ведаць! — раптам нібыта заўпарціўся чалавек.— А можа, я таксама слова даў!

— Добра, — сказаў як нездаволены Чубар, — тады трымай сваю клятву. Але пра немцаў ты праўду сказаў?

— Якую ты праўду хацеў?

— Ну, што ў вёсцы няма іх?

— Дык я казаў, што не было.

— Ладна, праверым, — з наўмыснай пагрозай наперад сказаў Чубар.

— Дык ім жа на машынах нічога не каштуе цяпер, — нібыта апраўдваючыся, сказаў чалавек.

Чубар крануў каня. І ўжо ад’ехаўшы, крыкнуў наўздагон:

— А можа, купіў бы за што каня ў мяне?

Але крыкнуў проста так, дзеля аднаго свавольства.

Чалавек павярнуўся і на хаду таксама крыкнуў:

— Едзь ужо, едзь! Пакуль не папаўся з гэтым канём! У нас адзін так прадаваў ужо! А назаўтра высветлілася, што конь быў з суседняга калгаса! Украдзены!

— Мой не крадзены! — дзеля большай пераканаўчасці засмяяўся Чубар.

Над дарогай з абодвух бакоў навісалі яловыя лапы. Яны ледзь не сашчэпліваліся на сярэдзіне, таму неба праглядвалася толькі праз вузкую палоску, якая выгіналася ўгары разам з дарогай.

Конь тупаў паціху, плёхкаючы капытамі па калдобінах, у якіх стаяла вада.

Чубар не здагадваўся, але наперадзе па дарозе быў чырвонаармейскі пост, яго сапраўды паставілі акружэнцы, калі адчулі, што настае вечар. У вёсцы чырвонаармейцы заначаваць не адважыліся, адно папрасілі ў сялян печанага хлеба: мяса — каніну — яны неслі з сабой, а бульбы можна было накапаць на калгасным полі. Цяпер гэтак рабілі ўсе, хто рухаўся да фронту.

Чубара аклікнулі адразу як ён наехаў на пост.

Непадалёку, крокаў за пяць ад дарогі, паміж дзвюх бяроз, якія вылучаліся сваёй бяростай сярод хвойных дрэў, стаялі чырвонаармейцы з вінтоўкамі. Адзін, з насупленым тварам, у акулярах, ступіў на дарогу, перастрэў конніка: