Читать «Студэнты апошняга курса» онлайн - страница 51

— А ты плакала? — спытаў ён.

— Плакала,— адказала яна проста.

Яны дайшлі да інтэрната, у якім яна жыла, пастаялі хвіліну ля пад’езда.

— Дык куды цябе накіравалі? Я чула, што на перыферыю?

— У Баранавіцкую. Паеду настаўнічаць.

— Ты рады?

— А як жа? Пяць год чакаў гэтага моманту...

— Мо напішаш? — з усмешкай спытала яна.

— А ты не адкажаш? Як тады, летам?

Ён глянуў ёй у вочы. Яна схіліла галаву.

— Тады было адно, цяпер другое... Ну, бывай! — Галя стала сур’ёзнай, рашуча падала яму руку.— Як ведаеш...

Яны развіталіся.

Вось так і ідзе жыццё— па кругу ці па спіралі, амаль што паўтараецца, але не зусім, дамешваецца нешта новае, чаго не было раней.

Ён мо яшчэ раз ці два спаткае яе, пагаворыць абы аб чым, каб толькі не маўчаць, а летам ужо будзе дома — адпачываць перад працай у школе. А яна... Яна будзе яшчэ вучыцца... Ды што яна? Яна не для яго — ён вырашыў гэта канчаткова. Нечага толькі стала шкада.

З такімі думкамі ён увайшоў у свой інтэрнат, механічна, па звычцы, глянуў на дошку з ключамі. Ключ ад іх пакоя вісеў. Ён зняў ключ і зазірнуў у скрынку для лістоў. Нічога яму не было, і ён паволі накіраваўся наверх.

Раптам голас дзяжурнай жанчыны спыніў яго.

— Вы не з 77-га пакоя?

— Ага. А што?

— Тут нядаўна прыносілі пошту, ёсць тэлеграма. Я ўзяла пад распіску... Русіновічу.

У грудзях у Русіновіча пахаладзела.

Тэлеграмы ён атрымліваў рэдка, і звычайна былі яны веснікамі нечага нядобрага. Гэты раз ён не чакаў, што здарыцца нешта другое... А мо едзе дадому сястра?..

— Адкуль? — спытаў ён глуха.

— Не ведаю.

Ён узяў склеены бланк, на хаду разарваў яго і бягом пабег па лесвіцы, каб схавацца з вачэй жанчыны. Ён хацеў, каб ніхто не бачыў яго ў тую хвіліну, калі ён прачытае тэлеграму. Аб тым, што там, ён цьмяна здагадваўся, толькі была маленькая кропля надзеі, што гэта яшчэ не тое, чаго ўжо ніколі нельга змяніць ці паправіць.

Толькі на трэцім паверсе ён спыніўся і перавёў дух. Сэрца моцна калацілася ў грудзях.

«З Брэста»,— прачытаў ён надпіс чарнілам пад словам «Тэлеграма».

«Каму»... Яго прозвішча...

«Неадкладна прыязджайце ваш бацька памёр».

У вачах у яго пацямнела. Вось яно, тое страшнае, чаго ён так баяўся.

Урывак з дзённіка

Замест эпілога

«...Раней я так думаў: скончу вучобу, прыеду дадому, сядзем мы за стол, нальём поўныя чаркі, і я пацалую натруджаныя рукі сваім бацькам і скажу ім шчырае-шчырае дзякуй за ўсё тое добрае, што зрабілі яны для свайго сына. Я раскажу ім аб сабе — як мне было часам цяжка, як не лез у горла той кавалак, прысланы ці прывезены з дому, бо я ведаў, што ён апошні; як часам я плакаў ноччу, ціха, каб ніхто не пачуў, лежачы ў інтэрнаце на студэнцкім ложку. Сухія і кароткія мае лісты не перадавалі і сотай долі таго, як мне жылося. У іх ніколі не было скаргаў і нараканняў на лёс, на нястачы, на здароўе. Калі і гаварылася часам пра цяжкасці, то пра тыя, што ўжо мінуліся, прайшлі, калі пра хваробу, то ўжо тады, калі яе не было. Бо ці мог я напісаць табе, мама, што твой сын перад стыпендыяй іншы раз есць адзін раз у дзень, што ў яго кепска са здароўем? Ці мог я напісаць, колькі хвалявання, колькі няўдач, правалаў і перажыванняў выпадае на долю кожнага студэнта, у тым ліку і твайго сына?