Читать «Вятрак – птушка вольная» онлайн - страница 99

– Будзе дзень – будзе і ежа, – сказаў ён шматзначна і пазяхнуў.

Юраська, ужо калі пераступіў парог хаты, успомніў, што збіраўся ранічкай ісці касіць і прасіў, каб маці яго разбудзіла. А што, калі яна прачнулася раней, чым ён заявіўся? Зноў будзе прачуханец! Сам сабе Юраська паабяцаў калі-небудзь вулучыць час і шчыра расказаць ёй, каб не хвалявалася дарэмна, калі і будуць надарацца ў яго вось такія, як у гэтую зорную ноч, нечаканыя знікненні.

А яны, спадзяваўся хлапчук, будуць цяпер усё часцей і часцей.

8. ПОБАЧ З ДАРОСЛЫМІ

Дачакаўся нарэшце дзед Нупрэй, калі паспее жыта! Шапаткое, каласістае. Той лапік, што меўся на гародчыку, менш непакоіў дзеда. Сярпы стары навастрыў загадзя, а рупных рук яму не займаць – удвух з Пелагеяй яны за які дзень дадуць ратунак любой збажыне, прыпуцяць да каласка. Тут трэба глядзець намнога шырэй, чым свой лапік, уціснуты вузенькай палоскай паміж яблынь ды груш. Жыта ўрадзіла і на калгасным полі. Як быць з ім? Не спаць жа ў шапку, не чакаць, калі колас асыплецца. Нешта трэба прыдумаць, каб і хлеб не прапаў, і ворагу не дастаўся. А тут і пасланне ад партызан у сасне якраз: «Вас зразумелі. Хвалім за ініцыятыву. Будзем дзейнічаць. Падпольны райком партыі ставіць задачу перад усімі хлебаробамі калгаса «Новае жыццё» своечасова ўбраць зерневыя культуры. Сабраны ўраджай часткова падзяліць на кожны двор (па колькасці чалавек), астатні закапаць да дадатковых указанняў. Фронту патрэбен хлеб...»

– Вось такія ёлкі-палкі! – дзед Нупрэй даслухаў да канца пасланне, якое прачытаў яму Юраська, аблізаў засмяглыя губы. – Што гэта – загад альбо проста парада? Мусіць, усё ж загад. Калі ж тут чорным па беламу напісана: падпольны райком партыі... Ну, канешне, райком, хто ж яшчэ! Зяць Марусін, Касцючэнка,– не абы- хто! Ён і кіруе. Гэта ў нас, у арцелі, безуладдзе. Трэба, значыць, прымаць пакуль кіраванне на сябе. А там відаць будзе. Юрась, га, Юрась, давай мне паперку ад партызанаў, а сам імчы да Паўліка з Сяргейкам, ды разам на адной назе вёску абскачыце: перадайце людзям, каб да майго ветрака тэпалі. Будзем жніво пачынаць. Ды скажыце, што не паліцай Вітух кліча на сход, не абы якое саплівае начальства... – Млынар прыдушыў падэшвай бота акурак, паскроб патыліцу, відаць, хацеў яшчэ сказаць нешта больш вартае, значнае, але ў яго не знайшлося тых патрэбных слоў, і тады ён проста загадаў: – Ну, марш, марш!..

– Мы ўмомант, дзеду! – усхапіўся, бы віхор, Юраська, панёсся з вятрака. Быў – і няма.

Лявон Кончык майстраваў нешта на двары, пад паветкай, а калі ўбачыў Юраську, падняў на таго вочы.

– Дзядзька Лявон, дзед Нупрэй кліча!

– Няўжо? – адклаў у бок сякеру Лявон Кончык, увагнуў галаву ў плечы, нібы тая навіна і сапраўды здзівіла яго. – Што гэта ён? Толькі ж бачыліся...

– Ён усю вёску збірае.

– Дзе?

– Ля вятрака.

– Перадай, буду, буду, а як жа.

– Ды не буду, – скрывіўся Юраська,– а зараз трэба ісці. Адразу. Бягом. Дзед яшчэ і папярэдзіў, каб вы параней былі. Яму параіцца з вамі трэба. Чулі? Параіцца.

– Тады іду, іду, Юрка, – твар у Лявона Кончыка зрабіўся адразу сур’ёзным, ён моцна ўвагнаў сякеру ў камлюкаватае палена, што, мусіць, азначала: канец справе, раз Нупрэй чакае.