Читать «Азірніся ў каханні» онлайн - страница 213

А воблакі сунуліся ўсё ніжэй і ніжэй, маланкі жыхалі ўжо над самымі галовамі. Здавалася, вось-вось зачэпяць людзей сваімі пякельнымі пугамі. І зноў ніхто не зварухнуўся, толькі дрыжыкі працялі кожнага.

Вікця калацілася, бы стаяла на зімовым холадзе без адзення. Міхалапу холаду не чулася, было горача, і таму тулілася да яго жанчына, грэлася, маўчала, сціснуўшы патрэсканыя ад смагі вусны.

— Невукаў сярод вас няма. І многія кінуліся ў навуку. Некаторыя не дзеля навукі пайшлі ў яе, а каб загарадзіцца ёю ад голасу продкаў. Тут, на гэтай лаве Падсудных, сядзяць людзі з НДІ — насілу мы разабраліся з Яркам, што гэта навукова-даследчы інстытут. Мы вас бачылі не раз у Княжына. Ды не за навуковым заняткам, а са стрэльбай у руках. Вы любіце прыроду не таму, што ў вас ляжыць сэрца да яе, а таму, што выгаду разам з Жамойдам цягнулі з лесу. Што вы карыснага зрабілі? Кніжкі пішаце? А на кнігі зноў жа папера патрэбна. Колькі вы дрэў пасадзілі? Аніводнага.

Зырка бліснула маланка. Асляпіла людзей, і яны падумалі, што настала ноч. Потым затрашчаў над галовамі пярун і мільёнамі гарматных выбухаў страсянуў неба. Але зноў ніхто не зварухнуўся, не адхіснуўся ад грому і маланкі.

«Дык вось што чытаў Вятчынка з Бібліі. Яны, продкі, разумелі мову звяроў — з імі паразумеліся даўно. А чаму ж мы не разумеем іх, чаму адракліся? Ці яны нас? Я свайго Паласаціка сэрцам адчуваю, а сказаць яму нічога не магу — не ўмею. Вочы ў яго разумныя, здагадацца можна толькі пра яго боль і мучэнні. Вочы — жывыя люстэркі душы. Можа, ён па вачах і мяне разумее Вятчынка ж казаў, што і на крылах у птушак і звяроў ёсць вочы. Правільна, яны ўсё бачаць і чуюць: калі дождж, калі перамена надвор'я...

Упобачкі стаялі Хіял, Макравец, Чыкан з жонкаю. Трошкі далей — Стась Мілёнак, Ладзік, Громаў тут аказаўся... Усіх сабралі прашчуры.

Дождж узмацняўся. Прутчэў вецер. Але людзі не адчувалі таго, як і Вятчынка — ён стаяў на ўзвышку і выдаўжыў рукі.

— Кожны з вас можа быць Богам, — гаварыў ён зноў і перакрываў грамавыя раскаты. — Але той, у каго добрае сэрца і шчырая душа, хто жалкуе ўсяго жывога на зямлі — і птушку, і звера, і паветра. Вось добрыя людзі некалі — даўно-даўно — і напісалі той зварот-аткравеніе да вас, якія жывуць цяпер і пасля вас, верачы, што іх зразумеюць і праз тысячы гадоў-стагоддзяў. А каб не загубіўся заклік-напамін, і вялася размова з вамі ад імя Бога. Бо ведалі продкі, маіх продкаў прашчуры моц рэлігіі. І ў той вялікай казцы-былі ёсць вялікі намёк — з добрымі пажаданнямі. Продкі вашы — той Бог. І вось ён судзіць вас.

— Вінаваты! Карай! — пачуліся галасы.

Так гаварыў з людзьмі Продак-Бог-Суддзя Вятчынка, кіраўнік народнага паўстання на Палессі супраць прыгнёту князя Радзівіла, прадаўжальнік спраў Дабрадзеі, сын беларускай зямлі, сябар ваўка і птушкі.