Читать «У добры час» онлайн - страница 53

У пачатку Ігнат Андрэевіч і Мяцельскі садзіліся гуляць у шахматы. Дырэктар школы, спакойны чалавек, з постаццю асілка і тварам дзяўчыны — пяшчотным, чырвонашчокім, гуляў моўчкі. Ладынін, абдумваючы ход, не насвістваў, а неяк дзіўна выдыхаў матывы народных песень. У гэты час іншыя крыху сумавалі. Васіль звычайна чытаў. Байкоў і Ірына Аркадзеўна расказвалі адзін аднаму пра розных дзівакаватых, незвычайных людзей, з якімі ім давялося ў жыцці сустрэцца.

Ліда і жонка Мяцельскага — Ніна Аляксееўна, маленькая, ціхая жанчына, падобная на прыгожую ляльку, зачыняліся ў спальні і пад акампанемент гітары развучвалі новыя песні. Ад Ніны Аляксееўны часам цяжка было пачуць слова, усе пачуцці яна вельмі красамоўна выказвала сваімі чаруючымі ўсмешкамі. Але спявала яна цудоўна. У апошні час да іх стаў далучацца Максім Лескавец, які пачаў наведвацца да доктара ўсё часцей і часцей. Ладыніны звычайна запрашалі піць чай, і тады пачыналася самая вясёлая частка вечара: спрэчкі, вясёлыя расказы, жарты, часам — калектыўныя спевы.

Сакавітаў у першы-ж такі вечар заваяваў агульную ўвагу. У шахматы ён абыграў абодвух «дабрадзееўскіх чэмпіёнаў» — Ладыніна і Мяцельскага. Пасля цудоўна чытаў напамяць Маякоўскага.

Ліда, ведаючы, што ад Васіля і бацькі нялёгка будзе выведаць усяго, пачала распытваць у яго пра гідрастанцыю. Сяргей Паўлавіч з ахвотай расказаў, дзе лепей будаваць, якія патрэбны будуць сілы, як будзе планавацца і выкарыстоўвацца энергія кожным калгасам.

Ліда здзівілася, што ні бацька, ні Лазавенка не перашкаджаюць яму, а нават самі задаюць пытанні.

Сакавітаў захапіўся.

— Цераз год-паўтара вы не пазнаеце свае калгасы. Вы недастаткова ўяўляеце сілу электрычнасці. У горадзе ўся работа, якую яна выконвае, за выключэннем асвятлення і трамвая, захавана ад нашага вока. Тут-жа ўсё будзе на вачах.

І раптам яго спыніў уздых і сумны голас:

— «Мечты, мечты, где ваша сладость!»

Байкоў сядзеў каля грубкі, прытуліўшыся да яе спіной, доўга слухаў і нарэшце не вытрымаў.

— Голас вялікага скептыка Байкова! — без усмешкі пажартаваў Ладынін.

— Не скептыка, а рэаліста, — старшыня сельсовета пацёр кантужаную руку. — Вы, Ігнат Андрэевіч, не ведаеце гаспадарчага становішча калгасаў. Вы мераеце па «Волі»... Дык хай «Воля» і будуе... Спачатку трэба паставіць калгасы на ногі...

Супраць яго абурыліся Ліда і Мяцельскі.

— А па-вашаму электрастанцыя зваліць іх з ног?

— Электрастанцыі не падаюць з неба. Яе трэба пабудаваць, а для гэтага трэба...

— Пад вашым кіраўніцтвам яе не пабудуюць ніколі.

— Вам лёгка глядзець збоку, ды разважаць, — Байкоў пакінуў сваё месца каля грубкі і нервова хадзіў па пакоі, размахваючы здаровай рукой.

Сакавітаў спакойна заўважыў:

— Калі жыць, пазіраючы назад, вы, магчыма, маеце рацыю, але калі глядзець наперад... у комунізм... то, ці не лепей ставіць калгасы на ногі такім шляхам?..

— Вы забылі, Сяргей Іванавіч, што гаварыў Ленін. Успомніце, — параіў Мяцельскі.

Лазавенка маўчаў і, магчыма, іменна гэтая акалічнасць патушыла спрэчку. Ігнат Андрэевіч непрыкметна накіраваў размову ў другое, агульнае рэчышча — аб комунізме, аб шляхах і поступах да гэтага светлага заўтра. Нагаварылі многа. Ліда, як звычайна, гарачылася. Мяцельскі спакойна адбіваў усе яе наскокі. Сакавітаў падтрымліваў то аднаго, то другога, бо сцвярджалі яны адну і тую-ж сутнасць, толькі што ў рознай форме.