Читать «У добры час» онлайн - страница 18

Максім не зводзіў з дзяўчыны вачэй. І голас у яе быў нейкі асаблівы, меладычны.

Калі іх запрасілі абедаць, Максіму пашанцавала сесці за стол побач з Лідай. Выбраўшы зручны момант, ён ціха спытаў у яе:

— Вы сказалі: «Вось вы які!». Дазвольце даведацца — які?

Яна паглядзела на яго, падумала і адказала без усмешкі:

— Прыгожы.

— Хачу папярэдзіць вас, што я не люблю кампліментаў. Я салдат, — сказаў ён.

— Тады не набівайцеся на іх

Ён змоўк, падумаўшы:

«У дачкі язычок бацькаў. За словам у кішэню не лазіць».

Час у Ладыніных праляцеў непрыкметна. Сцямнела. Калі Васіль і Максім вышлі, цемра хмарнай асенняй ночы пасля яркаасветленага пакоя асляпіла іх. Ажно зялёныя іскры пасыпаліся перад вачыма. Потым засталася адна суцэльная чарната, быццам у глыбокай яме.

Яны моўчкі пастаялі на ганку, каб звыкнуцца з цемрай.

У вышыні, над галовамі, аднастайна, сумна шумелі старыя голыя ліпы і таполі, якіх не крануў пажар. Усе таполі (Максім прыкмеціў гэта яшчэ ўдзень) былі ўжо сухаверхія. І вось там, у мёртвых вершалінах, вецер не шумеў, а тонка і жалобна свістаў. А дзесьці ў другім канцы вёскі ўпарта і злосна крычала нечым пакрыўджаная авечка.

— Бэ-э-э...

Першым сышоў з ганка Максім, але адразу-ж наскочыў на груду нейкай цэглы, ледзь не ўпаў, моцна выцяў калена. Лаянка сама сарвалася з вуснаў.

— Давай руку, бо тут без прывычкі ногі паламаць можна.

Васіль знайшоў у цемры руку Максіма і шпарка пайшоў разам з ім па вузкай сцежцы, што вяла ад ганка на гасцінец.

— Але... Сцежкі-дарожкі ў дом гэты знаёмыя табе, — іранічна заўважыў Максім. Васіль здагадаўся, што ён мае на ўвазе, але зрабіў выгляд, што не разумее, і наіўна спытаў:

— А чаму яны павінны быць незнаёмымі? — і хвіліну памаўчаўшы дадаў: — Я іх вытаптаў, калі дом аднаўлялі. Я многа, брат, тут сцежак пратаптаў. За вайну ўсё было зарасло.

У Максіма знікла жаданне кпіць з яго, якое было з'явілася яшчэ за сталом у доктара. Васіль абяззбройваў яго сваім спакоем і разважлівасцю.

Хвіліну яны ішлі моўчкі, датыкаючыся адзін аднаго локцямі. Авечка ўрэшце змоўкла, ліпы засталіся ззаду. Было ціха.

Максім раптам папрасіў:

— Не сакрэт — раскажы пра свае планы на будучае. Асабістыя.

Васіль адказаў не адразу.

— Рыхтуюся быць старшынёй калгаса.

— Я сур'ёзна пытаюся.

— А я сур'ёзна адказваю. Добрым старшынёй добрага калгаса. Думаю, што нядоўга чакаць, калі калгасы нашы поўнасцю электрыфікуюцца, механізуюцца, стануць буйнымі фабрыкамі хлеба, малака, мяса. Кіраваць такім калгасам абы-хто не здолее. Да гэтага трэба падрыхтавацца, як належыць. Вунь дырэктар невялічкага раённага цагельнага заводзіка — тэхнік, ільназавода — інжынер. Іх вучылі, рыхтавалі. Дык ці не пара нам і старшынь рыхтаваць? Вось я і рыхтуюся... Буду завочна вучыцца.

— Але-е, — задумліва працягнуў Максім. — А цябе раптам возьмуць і не выберуць?

— Значыцца быў дрэнным старшынёй. Але гэта разважанне слабых. Роўназначнае таму, каб, напрыклад, студэнт падумаў: «А раптам, для мяне нахопіць месца?», і кінуў вучыцца, спалохаўшыся гэтай думкі.