Читать «Смерць — мужчына» онлайн - страница 49

Разварочваюцца i на мяне iдуць, i ўжо не баязлiўцы, а героi. Агонь уваччу. Утрох на аднаго. Падышлi, пад ногi паплявалi, i той, што ў касцёле нарабiў, ударыў мне ў твар, моцна па левай скуле, правай рукой бiў. У мяне скутасць i страх як ветрам зняло. Так, бывае, стаiш на беразе сцюдзёнай рэчкi, а як дасi нырца, дык i пагроб, паплыў.

Ударыў я ў адказ, i трапна выйшла — у нiжнюю пашчэнку. Свiстуна кiнула на агароджу. Я да другога... Але адзiн супраць трох у кiно толькi можа нешта зрабiць. Спачатку яшчэ паспяваў галаву рукамi прыкрываць. Потым павалiўся на траву, пад агароджу.

Яны б'юць. Я на зямлi. Не будуць жа вечна бiць, скончаць. Яны i скончылi. Толькi, як, не памятаю.

А помню, як устаў, як доўга трымаўся за пiкi агароджы, як збiраў параскiданыя, патаптаныя цюбiкi акварэлi i пэндзлi з пераламанымi тронкамi.

Помню, як прыцёгся дадому, зачынiўся ў ванным пакоi i абяцаў люстэрку, што больш нiколi не палезу бiцца, хай хоць усе касцёлы ў свеце мачою пааблiваюць.

Гэта пазней я зразумеў, што нельга ў Бога прасiць пятака на метро, а тады мне было страшэнна крыўдна на ўвесь свет.

* * *

А цяпер у Кальварыйскiм касцёле шляхетная чысцiня i музыка, праменнасць у алтары i абразы са скульптурамi. I мае жонка з дачкою ходзяць у нядзелю на службу, часам яны прыносяць папяровыя абразкi, маленькiя, удвая-ўтрая меншыя за паштоўку, i ставяць iх за шкло на кнiжныя палiцы. Я не супраць, хай сабе ходзяць.

А куды, зрэшты, у Фрунзенскiм раёне пойдзеш? У кiно? Дык гэта ж раз-два на месяц. У рэстаран, дзе замест твараў — пысы? Няма слоў. Вось i атрымлiваецца — цi да католiкаў, цi да баптыстаў.

Але баптысты мне не вельмi да душы. Па шчырасцi, я iх не ведаю, каб так ужо супраць ставiцца, я ж не багабойца 30-х гадоў, але на адным баптысцкiм пахаваннi быў. Якраз насупраць майго акна дом стаiць. Каля таго дома i бачыў я баптыстаў. Вынеслi яны труну, паставiлi на зэдлiкi, самi вышнуравалiся паўкругам i заспявалi. Выдатна ў iх атрымлiвалася, без усялякае афектацыi, стрымана. I высокiя ў жанчын, i нiзкiя мужчынскiя ноты гучалi ў суладдзi. Потым пачалося чытанне Бiблii. Я стаяў сярод дваровых разявакаў. Пачыталi з кнiгi i пачалi сваё казаць. Адзiн брат па Хрысту даваў слова другому брату па Хрысту. I пахаванне ператварылася ў агiтацыйны мiтынг. Я гэтых мiтынгаў наеўся, як жаба гразi. Паўсюль адно i тое ж: потым абавязкова будзе добра, а цяпер слухайся нас. Разявакi пацiху разыходзiлiся, пайшоў i я.

Напярэймы кабета з тазам чыстае бялiзны, "Што там за мiтынг?" — "Баптыстка памерла". — "Пайду гляну, а то думала — зноў якi дэпутацкi мiтынг". Вось вам i баптысты, так што мне лепш у касцёл.

Я i хаджу, не часта — разы тры-чатыры на год, ну i на Вялiкдзень i Вербнiцу абавязкова. I на могiлках пры касцёле добра, паходзiш, супакоiшся, штодзённая мiтусня сплыве на далёкi план, i згадаецца нешта з дзяцiнства.

Апошняга разу згадваўся дзед Бронiк. Успомнiлася, як хадзiлi з iм касiць канюшыну трусам, як ён нёс поўныя рэзгiны травы, а мне даў касу. Цяжкая была тая каса. А вярнуўшыся, селi вячэраць, i дзед еў лыжкаю кiслае малако.