Читать «Блакітны зніч (Лірычнае)» онлайн - страница 4

— Ну, добрый молодец, — пытаецца бацюшка, — где же ты был?

А той глядзіць на яго анёлачкам дый кажа:

— Сляў!

* * *

Любуючыся, як на телеэкране вытанцоўваюць маладыя самадзейнікі, засмяяўся, успомніўшы Анэцінага Валодзю, дзецюка з суседняй вёскі Чыжыноўцы. Удалы, ахвочы, нястомны скрыпач, на вечарыне папрасіўшы сабе адну толькі полечку, — гарманіст з барабаншчыкам справяцца i адны — ён даў такую завіруху, што пад канец ажно ў крык папрасіўся:

— Хлопцы, спыніце! Ніяк не магу!..

* * *

Трэці дзень хмарна, то дождж, то перапынак, невядома, на колькі, то зноў цярушэнне з застылай хмарнасці. А пачалося такое з двухдзённых вятроў у гарачую сухмень, — яны гэта, як i гаворыцца, нарвалі.

Па малако ў пасёлак хаджу пераможна, амаль заўсёды пасля гэтага, адразу ці пазней, ногі задраныя адлежваю, ці чытаючы, ці так сабе. А слабасць час ад часу адчуваецца, як у Загары гаварылася, «вомарак водзіць», калі ўстанеш пасля даўжэйшага сядзення, так i хочацца абаперціся далоняй аб сцяну, калі яна блізка. I паўзы раблю ў чытанні, працяглыя, як аціханне дажджу, нават заплюшчыўшыся. Hi думак тады, ні пачуццяў нават, здаецца, ні стомы...

Радзім Гаўрылавіч Гарэцкі пісаў пpa бацьку, як ён, на два гады старэйшы за мяне сённяшняга, проста сядзеў у крэсле, сядзеў ды маўчаў. Такі ўсё жыццё энергічны, нагружаны на ўсю моц, без віны вінаваты, нязломны ў сваёй веры...

* * *

Няўжо мы ўсе панараджаліся, жывем дзеля таго, каб паміраць?

Наіўна простае, глыбока страшнае i крыўднае пытанне.

А вечарэе ў зялёным навокал спакойна i светла.

* * *

Яшчэ не пачаты чытаннем, a ўжо прыемна густы ды важкі зместам рукапіс, ці то надрукаваны на машынцы, ці то набраны ў друкарні, i так, i так пададзены акуратна, з'явіўся па законах сну невядома адкуль, неабвержна ўпэўнены, што ён належыць мне, што гэта мой водгук на папярэдні кароткі запіс пра страх i крыўду смерці, водгук разважліва аб'ектыўны, аптымістычна спакойны. I я з тым сваім водгукам згодны, толькі да слоў глыбока страшнае дадаў i крыўднае. А так што ж — адчулася яно тады міжволі, шчыра, такога не прыдумаеш, каб па-сапраўднаму забалела...

Уключыў святло, праверыў час, каля трох, i далей ужо не заснуў.

* * *

Напрадвесні Валодзя Ягоўдзік прынёс мне кнігу-альбом з прыязным аўтографам ад мастака Івана Рэя, прадстаўніка маладзейшага пасляваеннага пакалення заходнікаў i нагаварыў многа пахвальнага пра гэтага сціплага, таленавітага чалавека. Валодзем я перадаў Рэю свае «Сцежкі, дарогі, прастор» i ўступнае прывітанне. Ён пазваніў мне, мы добра пагаварылі, у тым ліку i пра будучую сустрэчу... А тут ён — бачу ў газеце — узяў ды памёр... Чытаючы добрае пра яго, сумна пашкадаваў што нават не пабачыліся, а магло ж быць i яшчэ адно збліжэнне...

* * *

З узгорка — шырокі, далёкі агляд вялікіх прыгарадных могілкаў. Акіян пірамідак, якіх раней было больш, чым крыжоў i крыжоў, якіх з кожным годам усё больш ды больш... Зрэшты, што ix лічыць, хто ix злічыць?.. Неабсяжнасць панурага суму. I цяжкая думка, што безліч смерцяў — гэта не проста зыходы ў нябыт, не бясконцыя змены людскіх пакаленняў але зыходу, змены ў пакутах, — ix незлічоная, неўявімая разнастайнасць...